Dünyada bir başka örneği bulunmayan kılıç, tarihin en büyük imparatorlukları arasında yer alan Hititlerin başkenti Hattuşa’da iki greyder kepçesi operatörü tarafından tesadüfen bulundu. O dönem Köy Hizmetleri Müdürlüğü’nde görevli iki kepçe operatörü Hitit Krallarından Tuthaliya’ya ait olan tarihi kılıcı Boğazköy Müzesi’ne teslim etti. Burada yapılan incelemede Hitit dönemine ait olduğu anlaşılan kılıç, daha sonra Çorum Müzesi’ne nakledildi. Sert bronzdan ve döküm tekniğiyle yapılan kılıcın balçak kısmında yer alan perçin deliklerinden itibaren kabzaya geçen kısmın dövülmek suretiyle yapıldığı, delik kenarlarındaki çapaklardan ve münferit çekiç izlerinden anlaşılıyor. Bulunduğu tarihten itibaren arkeoloji dünyasının da gündemine oturan kılıç, adak olarak sunulmuş. Kılıcın sol kenarında çivi yazısıyla Akadça olarak “ı-nu-ma du-ut-ha-lı-yalugal.gal kur a-as-su-wa u-hal lıQgır an-nu-tım a-naıskur be-li-su u-se-lı” yazılı cümle görülüyor. ‘‘Büyük kral Tuthaliya, Assuwa ülkesini yerle bir ettiği zaman bu kılıcı efendisi fırtına tanrısına adak olarak sundu’’ yazılı kılıcın savaş ganimeti olarak ele geçirilmesinden sonra üzerine yazıldığı tahmin ediliyor. 60 gram ağırlığında, 70 santimetre uzunluğunda teknik ve işleme yönünden kusursuz bir simetriğe sahip olan bu kılıç Hitit tarihinin amansız savaşçısı, büyük kral Tuthaliya’nın Ege kıyılarındaki Assuwa ülkesine karşı kazandığı askeri zaferin benzersiz bir yansımasını ifade ediyor. Henüz bir benzeri daha bulunamamış olması, kılıcı paha biçilemez kılarken bu eşsiz eser, Boğazköy-Hattuşa ve diğer Hitit şehirlerinde, bir çok gizemli arkeolojik eserin keşfedilmeyi beklediğinin en güzel ve heyecan verici kanıtı olarak ifade ediliyor. “Dünyada başka örneği yok” Müze Müdürü Arkeolog Metin Çakar, Hitit dönemine ait kılıcın Müze Müdürlüğünde bulunan ünik eserlerden biri olduğunu söyledi. Milattan önce 14-15. yüzyıllara ait kılıcı adak kılıcı olarak adlandırdıklarını anlatan Arkeolog Çakar, “Kılıcın ilginç bir bulunma hikayesi var. 1991 yılında Boğazkale ilçesinde yol düzenlemesi yapan kepçe operatörleri kazı çalışmasında kılıcı buluyorlar. Önce Boğazkale Müzesi’ne getiriliyor kılıç, sonra da Çorum Müzesi’ne nakledildi. O yıllardan beri Çorum Müzesi’nde sergileniyor. Kılıcın özelliği bronzdan yapılmış olması ve döküm tekniğiyle yapılmış. Üzerinde bir satış Hititçe çivi yazısı ile Akadça yazılmış bir yazı. Hitit Krallarından II. Tuthaliya tarafından yazıldığını tahmin ediyoruz. Kılıcın üzerinde ‘Assuwa ülkesini yerle bir ettiğim zaman bu kılıcı efendim fırtına tanrısına adak olarak sundum’ yazıyor. Arkeoloji dünyasında ve dünyada başka bir örneği bulunmayan bu ünik kılıç, yaklaşık 680 gram ağırlığında sapıyla birlikte 79 santimetre uzunluğunda. Müzemize gelen ziyaretçiler tarafından da beğeniyle ilgileniyor. Müzemizdeki ünik eserlerden bir tanesi” dedi.