BİK, “Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar” ve/veya “Terörle Mücadele Kanunu”na muhalefet edildiği iddiasıyla içerik, imtiyaz sahibi gerçek veya tüzel kişi temsilcileri, ortakların çoğunluğu ya da varsa tüzel kişi temsilcisi hakkında ceza davası açılan süreli yayınların resmi ilan ve reklam yayınlama hakkını dava sonuçlanıncaya kadar durduracak.<br /> Aynı suç ya da suçlardan yargılanan asgari fikir işçisi kadrosunda bulunanların ise 5 gün içerisinde kadrodan çıkarılması gerekecek.<br /> ABONE SAYILARINA YENİ DÜZENLEME<br /> Resmi ilan yayınlama hakkı bulunan gazeteler ile bekleme süresi bulunan gazetelerin bayi ve abone yoluyla gerçekleştirdiği satış ve usuller ile asgari satış hesabında dikkate alınacak abonelik adetleri de yeniden düzenlendi.<br /> Yönetmelikte gazetelerin asgari yüzölçümü içinde yer alan hususu ilan ve reklamlar dışındaki her türlü yazı metninin Türkçe yayınlanması da zorunlu kılındı. ASGARİ KADRODA BİRİNCİ DERECE AKRABALAR OLMAYACAK<br /> Yönetmelik, gazetelerin asgari kadrosunda kimlerin bulunamayacağına ilişkin daha önce alınan prensip kararını korudu. Buna göre, gazete imtiyaz sahibi veya tüzel kişi temsilcisi ile kollektif şirketlerin ortakları, adi komandit şirketlerin komandite ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, donatma iştirakinin paydaşları, limited şirketlerde şirketi temsil eden ortaklar ile şirket müdürleri, anonim şirketlerde şirketi temsile yetkili ortaklar ile yönetim ve denetim kurulu üyeleri, bundan sonra kendi gazetesinin ya da başka gazetelerin asgari fikir işçisi kadrosunda yer alamayacak.<br /> Ayrıca; gazetelerin yayın sahibi gerçek kişiler ile tüzel kişiler olması halinde tüzel kişinin yönetim veya denetim organlarında bulunan kişilerin, birinci derece kan ve sıhrî hısımlarının gazetelerin asgari kadrolarında gösterilemeyeceği hükmü de benzer şekilde Yönetmelikte yer aldı. Ancak, YÖK tarafından diploması kabul edilen iletişim fakültelerinin dört yıllık lisans bölümlerinden mezun olanlar ile fikir işçisi sıfatıyla basın kartı sahibi olanlar kapsam dışında tutulacak. Bu hüküm, 1 Aralık 2012 tarihinden önce asgari kadroda bulunan fikir işçilerini kapsamayacak.<br /> GAZETE TÜRLERİ AYRIMI KALDIRILDI<br /> Kurum görev alanı içinde bulunan gazetelerden sadece 6’sının ticari gazete olması, siyasi türdeki gazetelerin ticari gazeteler için belirlenen içeriklere yer vermesi ve mesleki türde gazete yayınının bulunmaması nedeniyle gazete türleri ayrımı da kaldırıldı.<br /> Gazetelerin en erken baskıya girebilecekleri saate ilişkin düzenlemede ise revizeye gidilerek daha önce 14.00 olan en erken baskı saati 17.00’ye çekilerek zorunlu kılındı.<br /> DÜZELTMEN YERİNE KÖŞE YAZARI<br /> Yönetmelikte, 20 yıldır “akşam” gazetesi tanımına uygun yayın olmadığından buna ilişkin düzenlemeye yer verilmezken, asgari fikir işçisi kadrolarında istihdamı zorunlu olan “düzeltmen” zorunluluğu kaldırılarak yerine “köşe yazarı” istihdamı zorunluluğu getirildi. Ayrıca Yönetmelikte asgari fikir işçisi kadrosunda ilk kez “görsel yönetmen” unvanına da yer verildi. Bununla birlikte asgari kadroda muhabir unvanındaki bir kişinin yerine, genel yayın yönetmeni veya genel yayın müdürünün yer alabilmesinin de önü açıldı.<br /> BEKLEME SÜRELERİ DEĞİŞTİ<br /> Gazetelerin resmi ilan ve reklam hakkından yararlanmalarına ilişkin bekleme süresi, Kurum görev alanında bulunan illerde müracaat tarihinden itibaren 36 ay, valilik görev alanında bulunan illerde ise 24 ay olacak. Yazılı başvuru yaparak asgari 30 bin bayi satışı, belirtilen nitelikte ve unvanda asgari 36 fikir işçisi ile her coğrafi bölgede olmak üzere ülkedeki dağıtım ağının yüzde 70’inde yer alma koşullarını sağlayan gazeteler için bekleme süresi 9 ay olacak.<br /> GAZETELER, İNTERNET SİTELERİ ÜZERİNDEN EK GÖSTERGE ALABİLECEK<br /> Kurum görev alanında bulunan gazetelerin tamamına yakınının internet sitesinin bulunması, olmayanların da bu yönde teşvik edilmeleri nedeniyle gazetelere, yayınladıkları resmi ilanları eşzamanlı olarak imtiyaz sahibi olunan internet sitesinde de yayınlanma zorunluluğu getirildi.<br /> AYLIK BEYANNAME ve DEFTERLER DİJİTAL ORTAMA GEÇİYOR<br /> Gazeteler, Kurum mevzuatı uyarınca tutmakla mükellef oldukları defterlerin elektronik ortamda tutulması zorunlu hale getirilirken, bu defterlerin tutulmasına ilişkin usul ve esasların Yönetim Kurulu tarafından çıkarılacak tebliğle belirlenmesine karar verildi. Yönetmeliğin bu maddesi, valiliklerin görev bölgelerinde de uygulanacağından 1 Ocak 2018 tarihinde yürürlüğe girecek.<br /> Gazetelerin asgari yüzölçümünün en az dörtte birinde gazetenin kendi muhabirlerine ait haberlere ve yazarların yazılarına yer vermeleri öngörülüyor. Gazetelerin her sayısına ait yüzölçümü 1,50 metrekareden az olmayacak. İstanbul, Ankara ve İzmir’deki gazetelere ise istisna getirilerek asgari yüzölçümü 2,25 metrekare olarak belirlendi.<br /> DEVLETİ ve MİLLETİ TEHDİT EDEN YAYINLARIN RESMİ İLAN HAKLARI KESİLECEK<br /> Yönetmelikte, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından devletin ve milletin bölünmez bütünlüğü için tehdit oluşturan süreli yayınların, resmi ilan ve reklam yayınlama hakkı açısından değerlendirmesine yönelik özel bir düzenlemeye de yer verildi. Yönetmeliğin Çeşitli Hükümler başlıklı bölümün 113’üncü maddesine bu konuya ilişkin yeni bir hüküm getirildi.<br /> Yönetmeliğin ilgili maddesi şöyle:<br /> “Resmi ilan yayınıyla alakalı süreli yayının içeriğinden veya imtiyaz sahibi gerçek veya tüzel kişilerin, ortaklarının çoğunluğunun ya da varsa tüzel kişi temsilcisinin fiillerinden dolayı haklarında 26/9/2004 tarih ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda yer alan Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar veya 12/4/1991 tarih ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamındaki suçlar nedeniyle ceza davası açılması halinde, bu süreli yayının görev alanlarına göre Kurum Genel Müdürlüğü veya ilgili valiliğin teklifi üzerine Yönetim Kurulu tarafından 195 sayılı Kanunun 49 uncu maddesinde belirtilen süreyi geçmeyecek şekilde yayınlama hakkı durdurulur. Bu fıkra uyarınca işlem yapılması, tekrar işlem yapılmasına engel teşkil etmez. Açılan davanın neticesine göre bu Yönetmelik hükümleri uyarınca telafi, mahsup ya da resmi ilan ve reklam yayınlama hakkının sona ermesine karar verilir.<br /> Asgari fikir işçileri kadrosunda yer alan kişilerden herhangi birisi hakkında birinci fıkrada belirtilen suçlar kapsamında ceza davası açılması halinde, görev alanlarına göre Kurum Genel Müdürlüğü veya ilgili valiliğin yazılı bildirimi üzerine, bu kişi ya da kişiler, yazılı bildirimin muhatabı gazeteye tebliğ tarihinden itibaren beş iş günü içerisinde asgari kadrodan çıkarılır. Aksi takdirde bu Yönetmelik hükümleri uyarınca ilgili gazetenin yayınlama hakkı durdurulur.”<br /> (BİK/Oğuz Akçakoca)<br />