Dr. Delikan, EMG tetkiki ile de, vücuttaki sinirlerin elektriği iletme fonksiyonlarının veya kasların elektrik akımına karşı performanslarının kontrol edildiğini söyledi. EEG VE EMG NEDİR? HANGİ DURUMLARDA, KİMLERE UYGULANIR? Çorum Özel Hastanesi Nöroloji Uzmanı Uzm. Dr. Okan Delikan; nörolojik alanda sağlık durumunun tespit edilebilmesine yönelik olarak çok sık kullanılan EEG ve EMG tetkikleri hakkında bilgi verdi. EEG NEDİR? Beyin elektriksel etkinliğinin değerlendirilmesi amacıyla yapılan bir işlemdir. Beyindeki sinir hücreleri tarafından hem uyanıklık, hem de uyku halindeyken üretilen elektriksel faaliyetin kağıt üzerine beyin dalgaları halinde yazdırılmasıdır. Elektroensefalografla elde edilen kayıt da, elektroensefalogram (EEG) diye adlandırılır. EEG HANGİ DURUMLARDA GEREKLİDİR? • Epilepsi hastalığı • Bilinç ve algı bozuklukları • Unutkanlık, dikkat bozukluğu • Bazı psikiyatrik hastalıklar • Uyku bozuklukları • Santral sinir sistemi iltihabı EEG beyindeki elektriksel faaliyetlerin incelenmedi gerektiği durumlarda gerçekleştirilir. Özellikle epilepsi beynin normal elektriksel faaliyetinin bozulmuş olduğu bir hastalık olduğundan epilepsi tanısı, tedavisi ve takibinde önemli bir tetkik olmaktadır. Epilepsinin yanı sıra çeşitli sinir hastalıkları durumunda, baş ağrılarının nedeninin araştırılması gerektiğinde, beyin fonksiyonlarının çeşitli açılardan incelenmesi gerektiğinde de EEG çekimine gereksinim olur. Bilgisayarlı Tomografi (BT) ya da Manyetik Rezonans görüntüleme (MR) beyindeki elektriksel faaliyetlerin görüntülenmesinde yetersiz olan tetkiklerdir. Bu nedenle EEG çekimi bazı hastalıkların nedeninin araştırılmasında ve teşhisinin konmasında en önemli tetkik haline gelebilir. Çünkü hastalığın nedeni belirlenmeden tedaviye başlanamaz. Dolayısıyla önce tanı konması için EEG çekim sonuçlarına ihtiyaç olacaktır. EEG ÇEKİMİ NASIL YAPILIR? EEG çekimi öncesinde hastanın saçlı derisi üzerine küçük ebatlarda olan metal elektrotlar yerleştirilir. Bu elektrotlar beyindeki elektriksel faaliyeti EEG cihazına iletir ve bu veriler de cihazın özel yazılımı sayesinde kayıt altına alınır. Genellikle 20 dakikada tamamlanan EEG çekimi ile ilgili halk arasında çok yanlış bir bilgi dolaşır. EEG çekiminde hastaya asla elektrik verilmez. Bu bilgi doğru değildir. Ayrıca EEG çekimi esnasında herhangi bir ağrı ya da acı hissedilmez. Hastanın olabildiğince hareketsiz durması, çekimin başarısında belirleyici bir unsurdur. Aynı zamanda uzanır pozisyonda olan hastanın gözlerini kapalı tutması, çenesini ve boyun kaslarını kasmaması gerekir. EEG çekimi esnasında ne kadar rahat ve sakin olunursa, sonuçlar da o kadar başarılı bir şekilde tespit edilecektir. EEG ÇEKİMİNE GELİRKEN Çekimin yapılacağı günün sabahında hastaların saçlarını yıkaması gerekir. Bunun amacı parazitsiz bir sonuç elde edebilmektir. Şayet hastanın kullandığı bazı ilaçlar varsa doktora danışılarak bu ilaç çekim günü alınmalıdır. Çekim günü boğazı sıkan dar kıyafetlerin giyilmemesi gerekir. Bunun dışında EEG çekimine gelirken yapılması gereken bir hazırlık ya da dikkat edilmesi gereken herhangi bir unsur yoktur. EMG NEDİR? Vücutta bulunan sinir ve kas sisteminin elektriksel bir yöntem uygulanarak izlenmesi için gerçekleştirilen tetkik EMG adını taşır. EMG çekiminde hastaya acı ya da ağrı yaşatmayacak seviyede bir elektriksel akım hastanın vücuduna gönderilir ve vücuttaki sinirlerin bu elektriği iletme fonksiyonları kontrol edilir. Aynı zamanda kasların elektrik akımına karşı performansı da izlenmiş olur. EMG Hangi Durumlarda Gereklidir? • Sinir Hastalıkları • Bel, Boyun Fıtığı • Çocuk Felci ,Yüz Felci, ALS • Kol ve bacakta uyuşma ya da yanma • Metabolik hastalıklar ya da şeker hastalığı gibi sinir fonksiyonuna zarar veren hastalıkların teşhisi • Kas hastalıklarının teşhisi • Kas erimesine bağlı olarak ortaya çıkan omurilik hastalıklarının teşhisi • Diyabet, B12 Vitamini, Folik Asit Eksikliği gibi metabolik şikayetler de • Romatizmaya bağlı hastalıklar • Toksik maddelerle ilgili işlerde çalışması • Bağışıklık sistemi hastalıkları EMG NASIL ÇEKİLİR? Vücudun tüm sinir sisteminde sinirlerin fonksiyonlarının normal olup olmadığının araştırılması için gerçekleştirilen EMG çekiminde hem “his” hem de “hareket” fonksiyonları ayrı olarak incelenir. Duyusal olan sinirler temasların hissedilmesini sağlar. Örneğin dokunulan nesnenin sıcak olup olmadığının anlaşılması duyusal sinirlerin sayesinde gerçekleşir. Hareket sinirleri ise beyin ya da omurilik emirlerini kaslara iletir. Bu sayede kas hareketlerinin hissedilmesini sağlar. Çekim sırasında her ikisi de incelenir ve EMG cihazı tarafından kayıt altına alınır. EMG çekiminin süresi değişebilir. Sadece 15 dakika içerisinde tamamlanabileceği gibi 2 saate kadar süresi uzayabilir. EMG ÇEKİMİNE GELİRKEN Çekime gelirken aç olunmasına gerek yok. Yemek yenebilir ve sıvı tüketilebilir. Eğer hasta ilaç kullanıyorsa mutlaka kullandığı ilaçlar ve mevcut rahatsızlıkları hakkında çekim öncesinde doktoru bilgilendirmelidir. Çünkü EMG çekimi öncesinde bazı ilaçların kullanılmaması gerekir. Çekim günü sabahında banyo yapılması önerilir. Çekim sonucunun net bir şekilde anlaşılabilmesi için banyo yapılması hatta kese yapılması önerilir. Çekime giderken sıkı olmayan rahat kıyafetlerin giyilmesi önerilir. Kadın hastalar çekime giderken külotlu çorap giymemelidir. Çeşitli kremler ya da losyonlar kullanılmamalı, cilde hiçbir şe sürülmemelidir. Ayrıca hasta eğer kalp piline sahipse bu durumda çekim öncesinde doktora bildirilmelidir. Kan yolu ile bulaşabilen çeşitli hastalıklar mevcutsa mutlaka doktora EMG çekiminden önce bilgi verilmesi gerekir.