“Türkiye'de salgını bitirecek” yorumları yapılan sprey aşı için Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank da “Virüsün insanları enfekte ettiği yolu takip ettiği için bu teknolojinin virüs ile mücadelede daha etkin olacağı öngörülüyor” demişti. Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Teknokent'te kurulu Nanografi firması Yönetim Kurulu Üyesi Yunus Emre Deli, yaptığı açıklamada, intranazal aşı çalışmasını Şubat 2020'de başlattıklarını, tüm testlerin uluslararası standartlara sahip GLP laboratuvarlarında tamamlandığını bildirdi. Pre-klinik çalışmaları tamamlanan, inaktif ve mRNA aşı modellerinden farklı olarak protein temelli tasarlanan intranazal aşının, Bakan Koca'nın açıkladığı gibi çok yakın zamanda Faz-1 çalışmalarına başlanacağını belirten Yunus Emre Deli, “Aşının ilk dozlarının üretimi, İyi Üretim Uygulamaları (GMP) sertifikasına sahip tesiste başladı” dedi. YERLİ INTRANAZAL AŞI MUTASYONA KARŞI ETKİLİ Yunus Emre Deli, “Bağımsız laboratuvarlarda gerçekleştirilen testlerde Vuhan suşuna karşı geliştirilen intranazal aşının İngiltere varyantına karşı da etkili olduğu ortaya çıktı. Pre-klinik aşaması tamamlanan Nanografi aşısı, halihazırda yeni varyanta karşı etkili olduğu gibi pandemi sürecinin olumsuz yöndeki seyrinde yeni varyantlara karşı da mRNA aşı teknolojisinde olduğu gibi hızlı şekilde modellenebilecek” diye konuştu. Uluslararası standartlara uygun yürütülen tasarım, deney ve üretim süreçlerinin Faz-3 sonrası ruhsatlandırma çalışmalarını da hızlandırabileceğini dile getiren Deli, “Aşının klinik araştırma süreçlerinin 2021 içerisinde tamamlanmasını öngörüyoruz. İntranazal aşı, söz konusu üretim tesisinde mevcut kapasiteyle yılda 250 milyon doz üretilebilecek” bilgisini verdi. “TÜRKİYE’YE YERLİ BİR AŞI PLATFORMU KAZANDIRILDI” Yunus Emre Deli'nin verdiği bilgiye göre, intranazal uygulama modeline dayanan protein temelli yerli Kovid-19 aşısı bir platform olarak geliştirildi. Böylelikle farklı hastalıklar için de aşı tasarımları yapılabilecek, Türkiye'nin diğer aşı gereksinimleri de yerli çalışmalarla giderilebilecek. Alanında en yetkin moleküler biyolog takım lideri olan Ahmet Çağlar Özketen tarafından yönetilen araştırma takımı, yeni aşı çalışmaları için de hazırlıklarını tamamladı. Çalışmaları, bir yılı aşkın süredir devam eden yerli intranazal aşının Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) desteğiyle klinik araştırma safhaları hayata geçirilecek. Fikri-mülkiyet hakları TÜSEB'e devredilen çalışmanın klinik araştırma safhaları, Sağlık Bakanlığı uzmanlarının yönlendirmeleriyle sürecek. AŞI TERCİHİNDE SEÇENEK ARTACAK Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın açıklamalarında sık sık yer verdiği intranazal aşı, uygulamada büyük kolaylık getirecek, protein temelli tasarımından dolayı da yüksek güvenlikli olacak. Bakan Koca, daha önce yaptığı açıklamada, vatandaşların farklı aşı teknolojilerini tercih edebileceğini dile getirilmişti. Türkiye'de vatandaşlara halihazırda inaktif ve mRNA olmak üzere 2 farklı aşı teknolojisi sunulurken, intranazal aşının da tercih sürecindeki çeşitliliği artıracağı öngörülüyor. “YIL İÇERİSİNDE KULLANIMA SUNULMASINI HEDEFLİYORUZ” Öte yandan Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, koronavirüse karşı geliştirilen ve burundan uygulanan sprey aşının yıl içinde kullanıma sunulmasını hedeflediklerini açıklamıştı. Varank açıklamasında; “ODTÜ, Hacettepe, Gazi ve Ankara Üniversitelerinin katkılarıyla Türkiye'nin ilk intranazal yerli aşı geliştirme çalışmaları şu anda hızla devam ediyor. Burundan uygulanan aşı, virüsün insanları enfekte ettiği yolu takip ettiği için bu teknolojinin virüs ile mücadelede daha etkin olacağı öngörülüyor. Türkiye'de çalışmaları yapılan 'sprey aşı' salgını bitirmede önemli rol oynayabilir” demişti. (AA)