Anadolu
İnsanı, binlerce yıllık kültür birikimiyle duygu ve düşüncelerini vücudunun
çeşitli uzuvları vasıtasıyla anlatmaya
çalışmıştır.
Duygu ve
düşüncelerin en yoğun anlatılmaya çalıştığı uzuvlardan birisi de tabi ki “AYAKLAR” dır.
Anadolu kültürü duygu ve
düşüncelerinin esinlemesini “Ayaktan” almış ve “ayak”ları atasözleri ve
deyimler vasıtasıyla sürekli gündeme getirmiştir.
Bir işi isteksiz olarak yapana “ Ayağı Almamak”,
Canlı hareketli olana “Ayağı Kırık”,
Çok gezene “Ayağı Cıvık”,
İşleri yolunda gidene “Ayağına Taş Dokunmamak”
Geçici bir süre işleri yolunda gitmeyene “Ayağı Kaymak”
Çok yavaş hareket edenlere “Ayağının Altında Yumurta mı Var”
Etrafına aşırı hayranlık besleyene, başkalarına özenti duyanlara “Ayağında
Potin Olanı Zengin Sanma”
Kendi dertleri nedeniyle etrafıyla, Dünya ile ilgilenmeyenlere “Ayakkabım Dar
Dünyanın Genişliğinden Bana Ne”
Yaşlanıp ölüme yaklaşanlara “Ayağı yar
kaşında olmak”
Gibi onlarcasını günlük hayatımızda kullandığımız “ayak”
ile ilgili atasözlerimiz vardır.
Arada
sırada “AYAKLAR BAŞ OLDU” diyerek ayakları sinsice kandırmaya çalıştığımız da olur. Ama
ne hikmetse bundan “BAŞ” lar daha çok alınırlar…
Ne ayak ya…
Anadolu’nun zengin kültür yapısı
içerisinde atasözleri ve deyimlerin bir çoklarının ayaklarla özdeşleştiğini,
duygu ve düşüncelerin ayaklar vasıtasıyla aktarıldığını görüyoruz.
Bunlardan en önemlisi olarak da “SACAYAK” kelimesini
sayabiliriz.
SACAYAK; siyah ayaklı ortası boş üçgen biçiminde bir
demirdir. Genelde, ocak içine konur.
Üzerine tencere konulup yemek pişirilir. Sacayak örtülüp yufka, börek de
yapılır.
Ancak;
Sacayağın mecaz
anlamı daha yaygındır. Meydana gelen olayda işi yapan kişi tek gibi görünür.
Sonra bir de bakarsınız arkalayan, taraf çıkanlar teşrif etmeye başlar.
(Allah
Allah, sacayak denilince her nedense
aklıma birden bire MHP geliverdi)
Sacayağının bir
ayağı olması MHP’ye ne kazandırdı
bilemem. Ama çok şey kaybettirdiğine ve
kaybettireceğine eminim. Nasıl mı?
Ben demedim valla atalarımız demiş;
“Sacayak, ilk ekmeğini yakarmış”,
“Sac yanar, sacayak yanar, üstündeki bezdirme de yanar”
Türkmenistan Türklerinin bir Atasözü vardır; “sacayağın
ayağı üç olur. Birbirine güç olur. Biri kırılırsa hiç olur”, diye.
Bizden söylemesi
de,
Ah…ah…ah…
“ayakların dili olsa…”
Her Gününüz Güzel Olsun.