Kısra: İran krallarının genel adıdır. Şah, Şehinşah da denir.

Oğluna devlet yönetiminde vazife verirken, sakın cimrileri devlet emrine vali, vezir, paşa vs gibi yapma. Yalancıyı hür sanma, yalancı esir, cmiri-pinti ise emniyetli değildir. Yalan ile birleşme mürüvvet, canını vererek canını alanı bağışlayacak kadar cömert olmaktır. Cömertliğin özü istemeden vermektir. İsteyrek alanda utanma hissindendir. Cömertlere yakışmaz.

Dogmak, dolmak cehennemin sıfatı değildir. Allah cc hazretleri, cehenneme doldun mu diyecek, cehennem daha yok mu, yok mu diyecektir. Harisler, hasisler bu hitaba muhatap olabilirler. Tabiki münkir, cimriler, inkarcı pintiler, muhtaç kişi himmetin kuludur. Yani kölesi demektir. Daima himmet, iyilik sahibi boynu eğridir. Bir bardak çay bile olsa, himmeti iyiliktir. İnsan iyiliğin ihsanın kuludur, atasözüdür.

Zenginin eşeği bile itibarlıdır. Sahibinin rızkı, hayvana yansır. Fukaranın eşeği de fakirdir.

Fukaranın birisi eşeğine binmiş giderken, yolda memleketin valisine rastlamış. Vahi adama hitaben, eşeğin de çok zayıf, seni bile taşımakta güçlük çekiyor, bocalıyor, bükülüyor deyince, fakir köylü, ne yapalım benim gibi eşeğim de fakir. Zavallı eşeğin rızkı da bizim rızkımıza bağlı. Para yok ki arpa alam, demiş. Bu sözü valinin hoşuna gider ve köylüye para verir. Fakir, Allah sizin sebebiniz ile eşeğin rızkı ile biz de sebeplendik diye vali beye teşekkür etmiş.

Cömert insan yağmurda buluta denize susamış toprağı, ağacı, bitkileri yağmurun suladığı gibi insanların rızık yağmuru olur. Edipler çok yardım edenin çok yardımcısı olur. Başta tüm rızıkların mutlak sahibi olan Rezzaku Alem olan yüce Allah cc hazretleridir. Malını israf eden, lüzumsuz kötü yolda harcayan cömert makbul değildir. Müsrif zengin, üzerine güzel elbise giydirilmiş hasta bedene benzer, onda hayat yoktur.

Cömertlerin Allah ve kul katında yücelikleri olduğu gibi, onurlu haysiyet sahibi muhtaçların da şerefleri vardır. Hayasından ihtiyacını söyleyemez. İşte cömertler onları aramalılar, o kimseleri muhtaç oldukları halde zenginin kapısında yüz suyu dökmezken onların rızıkları kendi ayaklarına gelir. Çünkü onlar rızkı ancak Allah’tan isterler. Onursuz muhtaçlar zenginin ayağına giderken, asil muhtaçların ve gerçek alimlerin ayağına rızkı ve zenginler onların ayağına giderler.

Cömert insan gönlündeki iyilik ateşi öylesine alevlidirler, onu kimse söndüremez. Ancak yardımı ona kulla, yerine göre cömert canını bile esirgemez. Çok yardım edenin çok yardımcısı olur. Cömertlik; düşmanı dost, cimrilik; dostu da düşman eder. Hiç bir iyilik kötülük sebebi değildir. Kötülükler nankörlükten ileri gelir.

R.SAV., iyi insanlara yardım edin, kötü insanlara yardım ederseniz onlardan kötülük görebilirsiniz, buyurmuşlardır, iyi insanlar asla nankörlük etmezler. İyiliği yap, bağla denize at. Balik bilmezse Halik, Allah cc çok iyi bilir.

İran Şehinşahlarını üstün olanlarından Hürmüz Şah, Hz. Ömer’in halifeliği zamanında Medine’ye geliyor. Halife Hz. Ömer’i ziyaret etmek istiyor. Hz. Ömer eski bir elbise içinde yanında Allah’tan başka kimse yok, yılgın ağacının gölgesinde ışıl mışıl uyuyor.

(SÜRECEK)