Geçtiğimiz yıl
yürürlüğe giren Ticaret Kanunumuz daha önce boşlukta olan şahıs şirketi,
sermaye şirketi kavram kargaşasını ortadan kaldırdı. Kollektif ve komandit
şirketleri şahıs şirketi olarak tanımlarken, anonim, limited ve sermayesi
paylara bölünmüş komandit şirketleri ise sermaye şirketi olarak tanımladı.
Bu açıklamalar ile
bugün siz okurlarıma sermaye şirketlerin ortak, yönetici, dışarıdan atanan müdür
ve murahhas üyelerin, vergi borçları karşısındaki sorumluluklarını yeni
düzenlemeler ışığında anlatamaya çalışacağım.
Genel kural olarak şahıs şirketlerinin ortakları tüm
alacaklılara karşı tüm mal varlıkları ile sınırsız şekilde sorumlu iken, sermaye
şirket ortakları sadece kamu alacaklarına karşı sermayeleri oranında, diğer
borç ve yükümlülükleri kapsamında ise şahsi sorumlulukları bulunmayıp şirket
tüzel kişiliği mal varlığı ile sorumludur.
Limited
şirketlerin kamu borçları karşısında öncelikle şirket tüzel kişiliği sorumlu
olup, tüzel kişilikten tahsil edilemeyen borçlar için, öncelikle şirket
temsilcisinden borcun tamamı üzerinden tüm mal varlığına takip başlatılmakta,
temsilcisinden de tahsil edilemeyen borçlar için ise ortakların sermayeleri oranında
sorumluluğu başlayacaktır. örneğin, şirketten tahsil edilemeyen 200.000 TL olan
borç tutarın "X" ortağının % 40 hissesi var ise bu borcun 80.000 TL
kısmından tüm mal varlığı ile sorumlu olacaktır. Aynı zamanda hisse payını
devir eden ortağın devir öncesi borçlarından dolayı devir eden ortağın
sorumluluğu devam edecek olup, devir alan ortağın devir tarihinden önceki
borçlardan sorumlu olmayacaktır
Anonim şirketler
için durum biraz farklıdır, anonim şirketlerin vergi borçları için öncelikle
şirket tüzel kişiliği sorumlu olup, tüzel kişilikten tahsil edilemeyen borçlar
için, şirket temsilcileri borcun tamamı üzerinden sorumluluğu doğacaktır.
Burada dikkat çekmek istediğim husus şudur, eğer anonim şirketlerin idaresi,
yönetim kurulu üyeleri arasında veya dışarıdan murahhas üye veya dışarıdan
atanan bir müdür var ve şirketin idaresi
bu kişilere bırakılmış ise, vergi borçları için diğer yönetim kurulu üyelerinin
sorumluluğu ortadan kalkmakta, tüm borçlardan temsil idaresi verilmiş bu
kişiler mal varlıkları ile sorumlu olacaklardır.
Anonim şirketlerde
yönetim kurulu üyesi olmayan ortağın vergi borçlarından dolayı hiç bir
sorumluluk ve yükümlülüğü bulunmamaktadır.
Gerek limited
şirket, gerekse anonim şirketlerde yönetici, müdür, murahhas üye ve dışarıdan
(ortak) olmayan müdür sıfatında bulunan kişilerin kamu borçlarına karşılık
şirket mal varlığından alınamayan borçlardan dolayı doğrudan ve tüm mal
varlıkları ile sorumlu olduklarını bilmeleri, şirketlerde temsilci olmalarında
verecekleri kararda dikkate almamız gerekecektir.