Memurların yurt dışına çıkışlarında büyük imkanlar sağlayan yeşil pasaport, mevzuatta hususi pasaport (Yeşil Pasaport) adı altında düzenlenmiştir. Bu pasaport sahipleri, normal pasaport sahipleri için vize isteyen birçok ülkeye vizesiz gidebilmektedir ve bu durum sebebi ile de vize bağlamında bir ayrıcalık olduğunu belirtmek isterim. Bugüne kadar bu haktan belirli bir dereceye gelmiş olan memurlar yararlanmakta idi.
23 Mart 2017 tarihli 30016 sayılı resmi gazetede yayınlanan yasa hükmüne göre artık ihracat yapan firmaların yetkilileri belirli kriterlere bağlı olarak yeşil pasaport alarak bugüne kadar memurların yararlandığı ayrıcalıklardan yararlanabileceklerdir.
Yasal tanımı "hususi damgalı pasaport" olarak belirlenen pasaporta sahip olabilmek için ihracat yapan işletmelere belirli kriterler getirilmiştir. Bu kriterler göre;
Son 3 takvim yılı itibarıyla yıllık ortalama ihracatı,
1-10 milyon ABD doları arasında (10 milyon dolar dahil) olan firmaların bir yetkiliye
10 milyon dolar üzeriyle 25 milyon dolar arasında olan firmaların iki yetkiliye,
25 milyon dolar üzeriyle 50 milyon dolar arasında olan firmaların üç yetkiliye,
50 milyon dolar üzeriyle 100 milyon dolar arasındaki firmaların dört yetkiliye,
100 milyon dolar üzerinde olanların ise beş yetkilisine hususi damgalı pasaport (yeşil pasaport) verilebilecektir.
Diğer bir kısıtlama ise, hususi damgalı pasaport verilen yetkililerin eş ve çocuklarının bu haktan yararlanamayacak olmasıdır.
2 yıl süreli olarak verilen bu pasaportların süresinin bitiminde veya belirlenen kriterleri sahip olmadıklarının tespiti halinde pasaport sahibi yetkili 15 gün içinde iade edecektir.
Tabii bu pasaporta sahip olabilecek işletme yetkililerinin, zimmet, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından, dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezası almamış olmaları, devlet güvenliğine karşı işlenen suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlardan dolayı hüküm almamış olmamaları gerekir.
Yapılan bu düzenleme ile getirilen kriterler çok uygun olup olmadığı tartışılabilmekle beraber en azından başlangıç için atılan pozitif bir adımdır diye nitelendiriyorum. İleriki tarihlerde ihracatçıların talepleri üzerine bu kriterler daha aşağıya çekilerek bu hak genişletilebilir.
Başlangıç için getirilen ve bir yandan da ülke ihracatının hedeflerine ulaşması için katkı sağlayacağını düşündüğüm bu düzenleme ile ihracatçılarımız artık vize için zaman kaybetmeden uluslararası iş ilişkilerini yapabileceklerdir.
