
Bütün Yazıları
Gazanfer ERYÜKSEL
İZLENİMCİ ELEŞTİRİ
Yazı yolculuğu bir düş-düşün sürecidir. Bu süreci zenginleştiren boyut ise okurun katılımıdır. Bazı yazılarımda 'katılımcı okur” diye ifade etmeye çalıştığım boyut… Okurun hâlince çıkacağı yolculukta açacağı düş-düşün...
06 Nisan 2021
GÖSTEREN, GÖSTERİLEN VE OKUR
I Anlatmakla göstermek arasındaki fark şiirin yordamlarından biridir. Salt şiirin değil sanatın ifade bağlamında bu noktaya gelmesi insanlık tarihinde upuzun bir yolculuk olmuştur. Çünkü insan ilk anda gördüklerini anlamaya ve ifade etmeye...
31 Mart 2021
PARÇA BÜTÜN İLİŞKİSİ
I Bir metnin bütününde tek bakışta görülmesi gereken şeylerle o metni oluşturan parçalara tek tek bakışta görülenler algıyı farklı çıkarsamalara götürür. Bütün parçalardan oluşsa da o farklı bir şeydir. Sözsüz müziklere birer...
24 Mart 2021
BİR DÜNYA LEZZET
I Ankaralı Gezginler'le tanışmam Z. E. Deniz Oğuz sayesinde oldu. Ankaralı Gezginler salt bir gezi grubu değil, aynı zamanda yazdıklarını kitaplaştıran, çekilen fotoğraflarla sergiler açan bir imece çalışması. Hani derler ya 'yediğin...
16 Mart 2021
AŞK VE MODA
I 'Aşk iki kişiliktir” şüphesiz, Ataol Behramoğlu'nun da dediği gibi. Söz konusu ikiliye rağmen bir de aşk vardır ki üçüncü bir kişidir bu akışta. Kendi yatağında akan ırmağın hem denize kavuşması, göğe çıkmasıdır...
08 Mart 2021
ESKİ ZAMAN RESİMLERİ - BENİ ARKAMDAN KİM İTTİ?-3
Hoca Hayret Efendi, II. Abdülhamit döneminin hiciv şairlerinden biridir... Şair Eşref'in hem çağdaşı, hem de yakın arkadaşıdır... Ahmet Mithat Efendi ile de bir dönem yakın arkadaşlığı olan Hoca Hayret Efendi onun muhalif çizgiyi...
03 Mart 2021
ESKİ ZAMAN RESİMLERİ - BENİ ARKAMDAN KİM İTTİ?-2
1970'li yıllar, aydınların bir kesiminin kendilerine ve dünyaya şartlı refleksle baktığı günlerdi. Bu şartlı refleks, Aydınlık gazetesinin sanat sayfasını da etkiliyordu... Böylesi kısır bir döngüyü Cemal Süreya ve Necati Güngör...
02 Mart 2021
ESKİ ZAMAN RESİMLERİ - BENİ ARKAMDAN KİM İTTİ?-1
1979 Yılında bir günlük gazetenin (Aydınlık) sanat sayfasında başlayan yazı serencamımız 1981'de Ufuklar adlı kısa ömürlü bir dergide yayımlanan iki yazı ile es yaptı... Oldukça uzun bir es. Ne zamana kadar mı? 1992 Şubat'ına...
02 Mart 2021
ATİLLA LÂÇİN NASIL YAZAR OLDU?
Cesaret, verildiği kadar alınan, alınabilen ya da bir şey midir? Çorum'da Yazılıkaya Dergisini çıkardığımız günler. Dergicilik, yeni yazarlar keşfetme yolculuğudur biraz da. Kendi gelenler için pek bir sorun yoktur. Bir de yazı boyutunu...
22 Şubat 2021
GÜNEYDALI DÜŞÜ
O sözcüğün, o dil kapısının avlusuna girdiğimde, yaşanmışlıkları örten ve bir o kadar da gelecek tasarımlara açılımlar sağlayan bir coğrafyayı soluduğumun ayırdına vardım... Ev... Ahşap bir ev... Bahçeli bir ev... Kırmızı, beyaz...
18 Şubat 2021
DEPREM
Bir tını eksikti o sözcükte... Ömrünce duymadığı bir kokuydu belki de... Bir ışık huzmesi... Bir gölgenin pastel tonları belki... Su, sular; salt kayıkları, tekneleri, koca koca şilepleri, gemileri mi kaldırıp taşır kıvrımlı dalgalarının...
08 Şubat 2021
REŞAT AMCA VE ATATÜRK
Anne tarafında ilk torundum. İlk torun olmanın da bütün keyfini yaşadım. İlkokuldayken (1958-1963) anneannemlere gece yatısına giderdim. Dedem eve geldiğinde biz akşam yemeğimizi yemiş olurduk. Elinde gazete kâğıdına sarılmış şarap şişesiyle...
03 Şubat 2021
MÜNAZARA VE TARTIŞMA KÜLTÜRÜMÜZ
'Her durumda haklı çıkmaya çalışmak” analitik düşüncenin, eleştirinin, bireysel ve toplumsal gelişmenin önündeki en büyük engellerden biridir. 'Her durumda haklı çıkmaya çalışmak” temel duruş olduğunda 'kazan da nasıl...
25 Ocak 2021
GÖSTERMENİN EŞİĞİ
I Bakıp da görmek, göstermenin eşiğidir. Mağara duvar resimlerinden çatallanarak giden yolculuk. Resim ve yazı… Üç boyutu göstermenin heykelciklerden heykele… Diller var bir de birbirine benzemez. Sarkacında müzikle dansın şiir. Tiyatro...
20 Ocak 2021
BİR GÜFTENİN İKİ HİKÂYESİ
Artık bu solan bahçede bülbüllere yer yok Ünlü şair Faruk Nafiz Çamlıbel, iki çocuğunun annesi Azize Hanım hastalanınca, tanıdığı olan kadın doğum doktoru Alaeddin Yavaşça'ya danışır. Yavaşça, şair ile eşini kendisinden daha...
13 Ocak 2021
DOKTORDAN İKİ ROMAN: CIRNIK KÖPRÜSÜ VE JİNEKOLOG-2
Gazanfer ERYÜKSEL: Roman yazımı diğer sanat dallarına göre çok daha fazla ritmik disiplin isteyen bir uğraş. Hem hekimliği hem de roman yazımını bir arada yürütmek ise zaman planlamasına özen göstermeyi zorunlu kılıyor. Anton Çehov, 'Tıp...
07 Ocak 2021
DOKTORDAN İKİ ROMAN: CIRNIK KÖPRÜSÜ VE JİNEKOLOG-1
'Kuşkusuz yazarın yurdu dilidir” der Feridun Andaç, 'Ama onu asıl var eden yaşadığı zamanın ruhu, oluştuğu kültürel iklimdir. Bu da onun kiminle, nerede, nasıl karşılaşıp bir etkileşim içinde yaşayarak yaratıcılığını...
06 Ocak 2021
ATATÜRK VE SELAHATTİN PINAR
ATATÜRK'ün, İstanbul'da bulunduğu zamanlarda huzuruna çağırdığı sanatçılar arasında Selahattin Pınar da vardır. Pınar bir anısını şöyle anlatıyor. "Arkadaşlardan Nubar (Tekyay), Dolmabahçe'de Büyük Gazi'nin huzurunda...
04 Ocak 2021
İNLEYEN NAĞMELER
Zeynettin Maraş, udi Muazzez Hanım ile noter Memduh beyin oğludur. 1927'de İstanbul-Suadiye'de iki katlı, bahçeli, ahşap bir evde dünyaya gelir. Haydarpaşa ve Kabataş Liselerinde öğrenim görür. Annesinden etkilenerek ut çalmaya başlar....
22 Aralık 2020
Rüyalarım olmasa
Türk musikini severek dinleyenler arasında şarkıların bestecisini, söz yazarını bilenler ne kadar da azdır. Örneğin 'Vurgun” desem ne çok insan hatırlar şarkıyı. Ama 'Vurgun” dendi mi de akla Muazzez Abacı gelir. Bu güzel şarkının...
14 Aralık 2020
RÜYA-BESTE İLİŞKİSİ
Düş ve rüya eşanlamlı olarak kullanılsa da birebir örtüşen kavramlar olmadığını sohbetlerde anlattığım gibi yazılarımda da değiniyorum. 'Düş kurmak” deriz. Bu bir uyanıklık hâli eylemidir. Rüya ise uykuda gördüğümüz, uyanınca...
09 Aralık 2020
KÖRÜN FİL TARİFİ
'Körün fil tarifi” ifadesini pek severim, yaşanan durum hiç de hoşuma gitmese de. Başka ülkeleri ve kültürleri bilmem ama sanattan siyasete bu bakış tarzı ayrıkotu gibi kuşatmış algılarımızı. Kimi kulağını tutar filin, kimi hortumunu,...
01 Aralık 2020
UNUTAMIYORUM
I Harflerin zaman yolculuğu ışık hızını da geçen bir boyuttur, gezegenler arasında. O düş-düş'ün gezginleri… II Işığa dönerek hiza almak, doğasıydı bitkilerle harflerin. Göğe akması gibi suların… Deniz mi dediniz? Deniz ara...
25 Kasım 2020
YENİ KÖLECİ ÇAĞ
'Türkiye'nin sorunları nedir?” diye bir anket yapılsa herkes kendine göre bir sıralama yapar. İnsanın neresi ağrıyorsa canı oradadır. Ortaokuldayken 'Amca sen hangi partidensin?” diye sorardım amcalara. Aklımca siyaset konuşacağım...
16 Kasım 2020
AH Kİ AH
I 'Ah!” İlk söyleyişte o iki harflik sözcük kurşun yarasıdır sanki, o anda hissedilmese de gittikçe genişleyen acısıyla. Yazmaya görün onu, o derinleşen acı bir kâinata dönüşecektir giderek genişleyen. Musiki, şüphesiz diller...
13 Kasım 2020
PENCERE VE CAM DERECESİ
En uygun harfi seçen bir adım öndedir. Harf hem her şeydir hem de hiçbir şey. İlk tümcede 'uygun” sözcüğünü seçtim; iyi-kötü, mükemmel, şahane, harika değil. 'Uygun olmak” hâlden hâle geçen ol-öl salınımında oluşumun...
10 Kasım 2020
GÖRMENİN ÖYLESİ VE BÖYLESİ
I Şeyleri öyle görmemiz; örneğin göğü, denizi mavi görmemiz gibi, onları öyle kılmaz. Yüzey görüntüler çokluk yanıltır bizi. Özün gürlüğü ise kendi döngüsündedir hep. İşitme ve ses… Ses, insan kulağının algıladığı titreşimler…...
26 Ekim 2020
HER İNSAN BİR DÜNYA
I 'Her gün yeniden yapılan bir şeydir siyaset” derler. Ki hem doğru, hem de gerçektir. Ol-öl sarkacında her an kendini yenileyen evrensel bir yapının salt siyaset terazisinde ifadesinden ibarettir bu söz. II 'İyi/doğru-kötü/yanlış”;...
16 Ekim 2020
HİÇBİR ŞEY YAPMAMAK!
I Ne derin bir tümcedir ve giderek genişleyen, 'Hiçbir şey yapmamak!” Irmağın akışına kapılmış bir dal parçası ya da rüzgârın savurduğu kuru bir yaprak ya da karanlığında gecenin bize göz kırpan ışığı yıldızların… Irmağa...
10 Ekim 2020
HARF YAKIŞTIRMAK HAYATA
I İlk bakışta her şey tamamdır da bir şey eksiktir yine de… Bir histir bu. Bakılıp da görülmeyen bir ses, bir koku, bir renk vardır, dokunacak denli yakın olduğumuzu hisseder de ulaşamayız ona. Herhangi bir duyguya takılıp kalmak hem kendimizi...
02 Ekim 2020
ÖZÜ SÖZÜ DOĞRU ADAM!
Kamer Genç, 1940 yılında Tunceli'nin Nazımiye ilçesinde doğmuş, 22 Ocak 2016'da İstanbul'da, pankreas kanseri nedeniyle 76 yaşında hayatını kaybetmişti. Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi mezunuydu. İki yıl Paris'te...
01 Ekim 2020
NAZENDE SEVGİLİM
DEĞDİ SAÇLARIMA BAHAR GÜLLERİ Reşit Bekirof tarafından 1949 yılında şarkı haline getirilen 'Nazende Sevgilim' şiirinin hikâyesi Azeri bir gazetede yayınlanır. Bekirof'un geçtiğimiz günlerde bulunan anılarından derlenen o...
29 Eylül 2020
BİR KIZIL GONCAYA BENZER DUDAĞIN-2
Bir sandalye alarak beşiğin yanına koydu ve oturdu. Artık bebeği daha yakından görüyordu. Hokka gibi burnu, kırmızı dudakları, ay gibi yüzüyle hiçbir şeyden habersiz uyuyordu. İçinden onu küçük bir güle benzetmiş ve onu alıp yakasına...
22 Eylül 2020
BİR KIZIL GONCAYA BENZER DUDAĞIN-1
Hiçbir şey görüldüğü gibi değildir. 'Her gördüğün sakallıyı deden sanma” der atalarımız. Şeylere bakarken önyargılar, ön-kabuller nasıl da yanıltır bizi. Öğretilmiş çaresizliğin kaçınılmaz sonucudur bu. 'Bir kızıl...
21 Eylül 2020
DÜŞ-ALTI BELGESELİ
O gün herhangi bir cumartesiden biriydi... Ya da ben öyle olmasını istiyordum... Oldukça geç kalkmış ve kahve eşliğinde bir şeyler yemiştim... Ve tıraş bile olmadan giyinip birkaç dergi, kitap ve not defterimi alıp çay bahçesinin yolunu...
12 Eylül 2020
BEN SENİ UNUTMAK İÇİN SEVMEDİM
Çok sevdiği eşinin hastalığı onu acının derin kuyularına atmıştı. Tedaviyi de reddediyordu. Ölümün yaklaştığını fark etmeye ve onu kabul etmeye başlamıştı. Artık zaman kavramı kalmamıştı. Arkadaşlarının, komşularının ve...
05 Eylül 2020
ROMANLAR VE ŞARKILAR - "BİZİM ROMANLARIMIZ ŞARKILARIMIZDIR"
I Bizim musikimiz bir söz musikisidir. İster kırsal hayatın türkülerine bakınız, ister kentlerin müziği şarkılara. Kentler insanın sanat yolculuğunda klasiklerin oluşup göverdiği iklimler olup şüphesiz kökleri kırsalda olan bir söylemdir....
02 Eylül 2020
Olmayanın oldurduğu
Öyle noksanlar vardır ki diğer algı noktalarının gelişerek genişlemesine yol açarlar. Görme engellilerde ses ve dokunma algısı, görme yetisi olanlara göre daha ileri düzeydedir. Nota bilmeyen öyle müzisyenler vardır ki duydukları ezgiyi...
21 Ağustos 2020
DİJİTAL POLİS DEVLETİ
Bir umursamazlık aldı başını gidiyor çağımızda. Doğayı, kâinatı, toplumsal yaşamı okuyan, yeni önermeler getirenler her dönemde küçük bir azınlık olmuştur şüphesiz. Bu küçük azınlığı da yönlendiren bir çekirdek hücre olmuştur...
15 Ağustos 2020
HAYATTAN KEYİF ALMAYA BAKIN, NASIL SUNULDUĞUNA BAKMADAN
Güzel bir alıntıyla, güne güzel bir başlangıç olsun. * Üniversite mezunu sınıf arkadaşları yıllar sonra buluşurlar ve profesörlerini ziyarete giderler. Profesörün evinde koyu bir sohbet başlar. Kimi işinden memnun değildir, kimi kocasından....
12 Ağustos 2020