KADINLARDA AĞRILI ADET GÖRME (DİSMENORE) Çorum Özel Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Opr. Dr. Seniye Burcu TORUMTAY ALIÇ Kadınlarda Ağrılı Adet Görme (Dismenore) hakkında açıklamalarda bulundu… Adet gören kadınların yarıdan fazlasında özellikle ilk 1-2 gün bel, kasık ve uyluk iç yüzünde ağrı olmaktadır. Genellikle bu ağrı hafiftir fakat bazen günlük aktiveleri kısıtlayacak kadar şiddetli olabilir. Bu şiddetli ağrı " Dismenore" olarak adlandırılır. Adet döngüsü vajinal kanamanın ilk günü ile başlar ve bir sonraki vajinal kanama zamanına kadar sürer. Bu süre ortalama 28 gündür, bu döngü boyunca ağrı yaygın bir problemdir ve çoğu kadında tedavi edilebilir. Rahim bir kas dokusudur, tüm kaslar gibi kasılır ve gevşer. Kanama süresince daha şiddetli kasılır ve bu kasılma ağrı olarak hissedilir. Alt karın bölgesinde ağrı, bel ve uyluk iç yüz ağrısına çoğu kez bulantı, kusma, ishal, baş ağrısı gibi yakınmalar da eklenir. Primer (birincil) ve sekonder (ikincil) olmak üzere iki tip dismenore vardır. PRİMER DİSMENORE: Primer dismenore prostaglandinlerin ( rahmin kasılmasını sağlayan doğal kimyasalların ) üretimi sonucu oluşan ağrıdır. Çoğu kez ovulasyon ( yumurtlama)’nun göstergesidir. İlk adet görülen yıllarda başlar ve çoğu olguda ağrı atakları yaş ilerledikçe azalır. SEKONDER DİSMENORE: Sekonder dismenore doğal prostaglandin salınımına bağlı oluşan ağrılar dışındaki, genellikle organik bir nedenden kaynaklanan ağrılardır. Primer dismenoreye göre daha geç yaşlarda başlar. Sekonder dismenorede ağrılar normal kramplardan daha uzundur. Adet kanaması başlamadan ağrılar başlayabilir ve adet sırasında daha da şiddetlenip hatta adet bittikten sonra devam edebilir. Sekonder dismenorenin en sık nedenleri endometriozis ve myomlardır. Endometriozis uterusun iç tabakasının overler ve fallop tüpleri gibi uterus dışı dokularda yer almasıdır. Bu dokular bulundukları yerde aylık hormonal değişikliklere cevap vererek kanar ve dökülür. Uterus ve vajina dışında olan bu kanama özellikle adet öncesinde olmak üzere, adet sırasında ve sonrasında da ağrıya neden olabilir. Myomlar uterus dışında, içinde veya duvarında gelişebilen iyi huylu kas tümörleridir. Bu tümörler kanser değildir fakat ağrıya neden olabilir. TANI: Dismenorenin nedeni hastanın semptomları, adet dönemlerini içeren tıbbi öyküsü ve pelvik muayenesi ile saptanabilir. Bunların sonuçlarına dayanarak rahim ağzından sürüntü alınması (smear), laboratuvar testleri ve ultrason muayenesi gibi bazı ek testler istenebilir. Bazı olgularda laparoskopi olarak adlandırılan cerrahi işlem uygulanabilir. TEDAVİ: Dismenorenin tedavisi ilaçlar ve ağrıyı azaltan teknikleri içerir. Bazı olgularda cerrahi işleme gerek duyulabilir. İlaç tedavisi: Nonsteroid anti inflamatuarlar olarak adlandırılan ilaçlar prostoglandin üretimini baskılar. Böylece krampların şiddeti azalır. Bu ilaçlar bulantı ve kusma gibi yakınmaları da önleyebilir. Bu ilaçlar siklusun ilk günü alınırsa daha etkili olur. Genellikle bir iki gün almak yeterlidir ve beraberinde alkol almaktan kaçınılmalıdır. Kanama bozukluğu, karaciğer hastalığı, mide hastalıkları ve ülseri olan hastalar tarafından kullanılmamalı veya dikkatle kullanılmalıdır. Doğum kontrol hapları, deriye yapıştırılan bantlar ve vajinal halka gibi hormonal kontrasepsiyon yöntemleri de yumurtlamayı ve bunun sonucu olan prostoglandin salınımını ortadan kaldırdığı için tedavide kullanılabilir, bazı olgularda hormonal rahim içi araçlar önerilebilir. Cerrahi Tedavi: Ancak altta yatan miyom, endometriozis ya da başka yumurtalık kistleri vb organik patolojilerin varlığında ve diğer tedavilere yanıt alınamadığında cerrahi tedavi bir seçenektir. Yardımcı tedaviler: Bunlar ağrıyı hafifleten fakat önlemeyen tedavilerdir. • B1 vitamin ve magnezyum takviyesi • Masaj • Akupunktur • Egzersiz: Aerobik, bisiklet, yürüyüş, yüzme gibi egzersizler beyinden ağrıyı azaltan endorfinlerin üretimine neden olur. • Sıcak uygulama: Sıcak banyo, batın üzerine uygulanan sıcak su torbaları ve pedler • Uyku: Adet döngüsü öncesinde ve sırasında uykunuzu aldığınızdan emin olun. • Rahatlama: Meditasyon veya yoga uygulamaları