GEBELİKTE AYRINTILI ULTRASON’UN ÖNEMİ Çorum Özel Hastanesi Radyoloji Uzmanı Uzm. Dr. Mehmet BÜYÜKŞİRECİ “Gebelikte Ayrıntılı Ultrason”un önemi konusunda bilgi verdi. Ayrıntılı ultrason nedir? Fetal anatominin ve gelişimin kapsamlı bir şekilde ultrasonografik olarak değerlendirilmesi işlemidir. Ayrıntılı ultrasonun amacı nedir? İlerleyen teknoloji ile birlikte artık çoğu hastalığın tanısı doğum öncesi konulmaktadır. Genetik geçişli pek çok hastalığın kendine özgü bulguları vardır. Ayrıntılı ultrasonda fetüsün gelişim haftasına göre tanımlanmış özellikleri tek tek kontrol edilir. Bu özelliklerde herhangi bir normal dışı bulguya rastlanıldığında olabilecek hastalıklar gözden geçirilir ve doğum öncesi/doğum sonrası bebeği bekleyen sorunlar hakkında bilgi sahibi olunur. Doğumun yeri, şekli, özel ekipman gerekliliği hatta sağlık personelinin durumu bu süreçte gözden geçirilir. Hangi haftalar arasında yapılması uygun olur? 19-23 haftalar arası yapılması uygun olur. Ancak belirlenmiş risk durumlarında öncesinde ve sonrasında inceleme yapılmasında herhangi bir engel yoktur. 24. haftadan sonra ayrıntılı ultrason olur mu? İncelemenin 19-23 haftayla sınırlandırma sebebi; bazı bulgular 24. haftadan sonra gerileyip kaybolabilir, bu da tanıda yanılmalara yol açabilir. Ayrıca fetüste herhangi bir sağlık problemi veya risk tanımlanması durumunda ileri inceleme yöntemleri ve ailenin zamanında bilgilendirilmesi için zaman kaybı oluşmaması için zaman aralığına dikkat etmek önemlidir. Ayrıntılı ultrason hangi durumlarda öncelikli uygulanmalıdır? 35 yaş üstü gebeliklerde, ailede doğumsal defekt öyküsü varlığında, gebede doğumsal defekte yol açabilecek hastalık varlığında, anormal tarama testleri ve şüpheli birinci basamak ultrasonografi varlığında özellikle uygulanmalıdır. Her hastalığın tanısı ayrıntılı ultrason ile konulabilir mi? Ayrıntılı ultrason ile tüm hastalıkların tanısını koymak mümkün değildir. Çünkü fetüs anne karnında her hafta farklı bir gelişim göstermektedir ve çok hızlı büyümektedir. Bazı hastalıklar ilerleyen haftalarda bulgu verebilir. Her organda oluşabilecek hastalığın görülebilme yüzdesi değişkenlik göstermektedir. O yüzden ayrıntılı ultrason sonrası rutin gebelik kontrolleri ve gerekirse ayrıntılı ultrason tekrarı önerilmektedir. Bebeğe ya da anneye zararı var mıdır? Ayrıntılı ultrason ultrasonografik bir inceleme olup diğer ultrasonlardan farklı değildir. Sistem yüksek frekanslı ses dalgalarıyla çalışılmaktadır. 40 yılı aşkın bir süredir belirlenmiş yan etki tanımlanmamıştır. Ayrıntılı ultrasonu kimler yapar? Alanında uzmanlaşmış Radyoloji Uzmanları veya Perinatoloji Uzmanları ayrıntılı ultrason yapabilir. Ayrıntılı ultrasononografinin diğer ultrasonlardan farkı nedir? Ayrıntılı ultrasonografide standart ultrasonografi tekniği uygulanmaktadır. Sadece her bir organa ve sisteme (örneğin kalp, beyin vs) tek tek ayrıntılı bir biçimde bakmaktayız, bebeğin içinde bulunduğu haftanın özellikleri dikkate alınarak veriler yorumlanmaktadır. Ayrıntılı ultrason nasıl yapılır? Bebeğin bütün organlarıyla birlikte kafa kemiği, beyni, yüzü, göğüs kafesinin içi, kalbi, karnının içindeki organlar, kol ve bacakları ve omurgası detaylı bir şekilde incelenir. Öte yanda yapılan ultrason testine Plasenta (Bebeğin eşi) ve bebeğin suyu da incelemeye tabi tutulur. • Plasenta problemleri • Bebeğin el ve ayaklardaki kemik sayılarında veya şekilde bozukluk olması • Hidrosefali • Bağırsakların yer aldığı karın duvarı anormalliği • Uzuvlarda eksiklik veya kısalık olması • Büyük böbrek problemleri • Karaciğerin yer aldığı karın duvarı anormalliği • Omurilikte problemler • Göğüs veya karında oluşan problemler • Anensefali • Bebeğin kafatasında oluşan problemler • Kalpte belirgin yapısal gelişim problemleri • Yüzdeki problemler • Omurgadaki gelişimsel problemler • Kalp problemleri incelenmektedir. Ayrıntılı Ultrason’un uygulama sırası nasıldır? • Öncelikle anne adayının muayene sedyesine yatması istenir. • Ardından anne adayının karnına jel sürülür ve prob uç vasıtasıyla bebek görüntülenir. • Söz konusu görüntüler monitör üzerinden izlenir. • Gereken raporlar radyoloji uzmanı tarafından hazırlanır ve anne adayıyla paylaşılır. • Görüntüleme işlemine rahmin yüzeyinden ve yumurtalıklardan başlanır. Burada kist, miyom gibi yapılar mevcut ise bu gibi durumlar tespit edilir. • Rahmin ağzının ne kadar uzun olduğu incelenir. Uzunluğun 3 santimetreden daha uzun olması beklenir. • Bu işlemin hemen ardından bebek incelemeye alınır. Bu aşamada bebeğin kol ve bacakları, genital bölgesi, karnı, kalbi, göğüs kafesi, kafası, boynu ve omurgası incelenir. Gebelikte Ayrıntılı Ultrason Çorum Özel Hastanesinde Radyoloji Uzmanı Uzm. Dr. Mehmet BÜYÜKŞİRECİ tarafından başarı ile yapılmaktadır.