Gelir vergisinde önemli
değişiklikler içeren Yasa Tasarısı 13 Haziran’da Meclis Başkanlığı’na sunuldu.
Gelir Vergisi Kanun Tasarısı üzerindeki
Meclis çalışmalarının Ekim ayı içinde başlaması bekleniyor.
Tasarı ana başlıklar halinde aşağıdaki düzenlemeleri içeriyor:
1) Vergi oranları ve tarife yapısı korunuyor. Asgari geçim
indirimi müessesesi, ücretlerde özel indirim adı altında uygulanmaya devam
edecek. Üçüncü çocuk için indirim oranı %5’ten %10’a çıkartılıyor.
2) Genç girişimcilere vergi indirimi getiriliyor. İlk defa gelir
vergisine tabi olacak yirmidokuz yaşını doldurmamış genç girişimcilerin iş kurmaları
teşvik ediliyor. Bu kapsamda, üç yıl boyunca elde edilen kazancın asgari ücrete
tekabül eden kısmı üzerinden hesaplanan vergi, genç girişimciler tarafından
verilecek gelir vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan vergiden
indirilebilecek.
Tasarının “Vergi indirimi” başlıklı 83. maddesine göre;
Ticari, zirai ve mesleki
faaliyeti nedeniyle ilk defa gelir vergisine tabi olan ve mükellefiyet
başlangıç tarihi itibarıyla yirmidokuz yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek
kişilerin, talepleri halinde, faaliyete başladıkları vergilendirme döneminden
itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri kazançlarının asgari
ücretin yıllık tutarına isabet eden kısmının vergi tarifesinin ilk gelir
dilimine uygulanan oran ile (%15) çarpılmasıyla bulunan tutar, bunların
kazançları üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilebilecek. Mahsup edilecek
kısmın fazla olması halinde iade yapılmayacak.
Tasarıda vergi
indiriminin uygulanması aşağıdaki şartlara bağlanmış durumda:
a) Kendi işinde bilfiil
çalışılması veya bulunulması (Çırak, kalfa veya yardımcı işçi çalıştırmak ya da
seyahat, hastalık, askerlik, tutukluluk ve hükümlülük gibi zaruri ayrılmalar
dolayısıyla geçici olarak işinde bilfiil çalışmamak bu şartı bozmamakta).
b) Faaliyete devam eden
bir işletmenin eş ve üçüncü dereceye kadar (bu derece dâhil) kan ve kayın
hısımlarından devralınmamış olması.
c) Faaliyetin adi
ortaklıklar ve şahıs şirketleri vasıtasıyla yürütülmesi halinde tüm ortakların
bu maddedeki şartları taşıması.
d) İşe başlamanın kanuni
süresi içinde bildirilmiş olması.
e) Sahte veya
muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenlenmemesi (Bu yönde tespitin
bulunması halinde, ilgili vergilendirme döneminde indirim uygulaması
dolayısıyla ödenmeyen vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmak suretiyle gecikme
faizi ile birlikte tahsil edilecek).
3) Mevcut Gelir Vergisi Kanununda geçici madde ile yönlendirilen
menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının vergilendirilmesine yönelik
düzenleme tüm unsurları ile birlikte kalıcı hale getiriliyor.
4) Tarımda sektöründe kurumsallaşmayı teşvik edici uygulamalar
öngörülüyor. Bu kapsamda münhasıran zirai faaliyette bulunan ve işletme
büyüklüğü ölçülerini aşan şirketler de gerçek kişi çiftçilerle benzer esaslarda
vergilendirilecekler.
Ticari kazanç olarak vergilendirmeyi gerektiren sertifikalı tohum,
yumru ve fide yetiştiriciliği ile hayvan fetüsü üreticiliği de zirai faaliyet
kapsamına alınıyor.
Çiftçi ve çiftçi sayılanların yanında çalışan işçilerin asgarî
ücrete tekabül eden ücretleri için vergi indirimi getirilmekte.
Tarımda kullanılan iktisadi kıymetlerin daha kısa sürede itfa
edilebilmesine yönelik düzenleme öngörülüyor.
Ayrıca biçerdöver, kamyon veya ikiden fazla traktöre sahip olmak
tek başına gerçek usulde vergilendirmeyi gerektirmeyecek.
5) Halihazırda ek, geçici ve mükerrer maddeleriyle birlikte 210
maddeyi aşmış olan Gelir Vergisi Kanunu ile 45 maddeden oluşan Kurumlar Vergisi
Kanunu birleştirilerek, tasarıdaki madde sayısı toplamda 92’ye indiriliyor.
6) Tasarı ile beyanname veren mükellef sayısının artırılması
öngörülmekte. Bu kapsamda, ücret ve istisna serbest meslek kazancı elde
eden gerçek kişilerden, elde etikleri gelirleri Kanunda belirlenen tutarı
aşanlara da beyanname verme zorunluluğu getiriliyor. Beyanname verilmesi
durumunda bu kişiler; yaptıkları bağış ve yardımları vergi matrahlarından,
eğitim ve sağlık harcamalarının bir kısmını hesaplanan vergilerinden
indirebilecekler.
7) Tasarıda, beyanname verme süreleri bir ay öne çekilerek,
dördüncü dönem geçici vergi beyannamesinin kaldırılması öngörülüyor.
Gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerden, hasılat eşiklerinin
altında kalanların, basit usulde vergilendirilebilmesi imkânı mevcut Tasarı’da
da korunuyor.
8) Basit usule tabi mükelleflerin kayıtlarını kendilerinin
tutabilmesi mümkün hale getiriliyor.
9) Geçici verginin iade talebi, ilgili yılın sonuna kadar
yapılabilirken, bu süre zamanaşımı süresine öteleniyor. Böylelikle muhtelif
nedenlere iade talep süresini geçiren mükelleflerin yasal haklarının zamanaşımı
süresi içinde devamı amaçlanıyor.
10) Kentsel rantların ve sermaye kazançlarının
vergilendirilmesindeki istisnalar daraltılıyor. Buna göre; taşınmazlar, pay
senetleri, ortaklık hakları ve hisselerinin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar,
elde tutma süresine göre kademeli olarak istisnaya tabi tutularak
vergilendirilecek.
