1. Serbest Bölgelerde Verilen Hizmetlerin KDV Karşısındaki Durumu:

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/4-ı hükmü uyarınca, serbest bölgelerde verilen hizmetler ile serbest bölgelere veya bu bölgelerden yapılan ihraç amaçlı yük taşıma işleri katma değer vergisinden istisna edilmiştir. Ancak yurt içinden serbest bölgeye verilen yük taşıma hizmetleri dışındaki hizmetler ile serbest bölgeden yurt içine yönelik olarak verilen hizmetler KDV’ye tabi bulunmaktadır.

2. Serbest Bölgelerdeki Müşteriler İçin Yapılan Fason Hizmetler:

KDV Kanunu’nun (11/1-a) maddesi uyarınca serbest bölgedeki müşteriler için yapılan fason hizmetler KDV’den istisna edilmiştir.

Aynı Kanun’un 12/3. maddesi uyarınca, fason hizmetlerin serbest bölgelerdeki müşterilere yapılmış sayılabilmesi için;

- Fason hizmetin serbest bölgelerde faaliyet gösteren müşteriler için yapılmış olması,

- Fason hizmetten serbest bölgelerde faydalanılması,

şartları birlikte gerçekleşmelidir.

Ayrıca söz konusu şartlara ilaveten, ana madde ve malzemelerin serbest bölgeden ülke içine gönderilmesi ve fason hizmete konu malın yeniden serbest bölgeye gönderilmiş olması gerekmektedir.

Bu istisna uygulamasında fason hizmet, bir malın mülkiyet ve tasarruf hakkının devralınmaksızın ücreti karşılığı belirli işlemlere tabi tutularak/işlemlerden geçirilerek tasarruf veya mülkiyet hakkı sahibine iade edilmesini ifade etmektedir.

Buna göre, serbest bölgeden gönderilen ana madde ve malzemelerin, yurtiçinde bulunan işletmelerde çeşitli işlemlere tabi tutulduktan sonra yeniden serbest bölgeye gönderilmesi suretiyle verilen fason hizmetler istisna kapsamında değerlendirilmektedir

Fason hizmetler dışında, Türkiye’den bu bölgelerde faaliyet gösterenlere yapılan hizmetler KDV’ye tabi bulunmaktadır.

3. Serbest Bölgelere Türkiye’den Yapılan İhracatlar:

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 12. maddesi uyarınca serbest bölgedeki bir alıcıya yapılan teslimler, teslim konusu malın serbest bölgeye ulaştırılması durumunda KDV’den istisna edilmiştir.

Serbest bölgedeki alıcı kavramı, ilgili mevzuatları çerçevesinde söz konusu bölgelerde faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişi alıcıları ifade etmektedir. İhracat teslimine ait fatura ve benzeri belgelerin serbest bölgedeki alıcı adına düzenlenmesi gerekmektedir.

Serbest bölgelere yapılan ihracat teslimlerinde, gümrük beyannamesinin düzenlenmediği hallerde, malın serbest bölgeye giriş işlemlerinin tamamlanarak serbest bölgeye vasıl olduğu tarih ihracatın gerçekleştiği tarih olarak kabul edilmektedir. Bu tarih malların serbest bölgeye girişinin yapıldığını gösteren serbest bölge işlem formunun ilgili idare tarafından onaylandığı tarihtir.

Mükellefler serbest bölgeye yaptıkları ihracatlar nedeniyle ülke içinde yüklendikleri KDV'yi nakden veya mahsuben iade alabilmektedirler.

4. KDV Kanunu'nun16/1-c maddesi uyarınca serbest bölgelerde faaliyette bulunan mükelleflerin bu bölgeye yapacakları ithalatlar KDV ve gümrük vergisinden istisnadır.

5. Serbest Bölgelerde Uygulanan Kurumlar Vergisi İstisnası:

a) Yasal Düzenleme:

Serbest Bölgeler Kanununun geçici 3. maddesi uyarınca, 6/2/2004 tarihine kadar serbest bölgelerde faaliyette bulunmak üzere faaliyet ruhsatı almış mükelleflerin, ruhsatlarında belirtilen süre ile sınırlı olmak üzere bölgelerde gerçekleştirdikleri faaliyetler dolayısıyla elde ettikleri kazançlar kurumlar vergisinden istisnadır.

İstisna, sadece faaliyet ruhsatlarında belirtilen süre ile sınırlı olmak üzere serbest bölgelerde yürütülen faaliyetlerden elde edilen kazançlara ilişkindir. Dolayısıyla serbest bölgelerde şubesi bulunan kurumlar ile kanuni veya iş merkezi serbest bölgelerde olan mükelleflerin, bu bölgeler dışında yürüttükleri faaliyetlerden elde ettikleri kazançlar istisna kapsamında değerlendirilmemektedir.

(SÜRECEK)