10 Temmuz 2014 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 6550 sayılı "Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun" ile araştırma altyapılarının daha etkin kullanımı ve sürdürülebilirliğini sağlamak üzere önemli düzenlemeler yapıldı.
Kanun uygulamasında Araştırma Altyapısı: Yükseköğretim kurumları bünyesinde, yetişmiş nitelikli insan gücü ile günün modern teknolojilerine dayalı makine-teçhizat, donanım ve yazılımı içinde bulunduran, Ar-Ge faaliyetlerinin yapıldığı ileri araştırma laboratuvarı, tematik araştırma laboratuvarı ile merkezî araştırma laboratuvarı olarak sınıflandırılan birimleri ifade etmekte.
Kanun'un 5. maddesine göre Araştırma Altyapıları Kurulu tarafından yeterlik kararı verilen araştırma altyapıları tüzel kişilik kazanır ve Kanunla düzenlenmemiş bütün işlemlerinde özel hukuk hükümlerine tabi olur.
Araştırma Altyapıları Kurulu, Kalkınma Bakanı başkanlığında Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı ile Millî Eğitim Bakanından oluşmaktadır.
Araştırma Altyapılarının Kurulması, Özel Sektör Ortaklığı ve İşletme Hakkı Devri:
Araştırma altyapıları, yükseköğretim kurumu yerleşkelerinde, kamu kurum ve kuruluşlarına ait alanlarda, teknoloji geliştirme bölgelerinde, organize sanayi bölgelerinde ve endüstri bölgelerinde kurulabilir. Bina ve diğer taşınmaz unsurların özel sektör ve sivil toplum kuruluşları tarafından karşılanması durumunda, araştırma altyapıları özel sektör ve sivil toplum kuruluşuna ait arazilerde de kurulabilir.
Araştırma altyapıları, bir yükseköğretim kurumu tarafından kurulabileceği gibi yükseköğretim kurumu ile kamu kurum ve kuruluşları, özel sektör kuruluşları ve/veya sivil toplum kuruluşları ortaklığıyla da kurulabilir.
Araştırma Altyapılarının Gelirleri ve Desteklenmesi:
Yeterlik kararı verilen araştırma altyapılarına, performans ve sınıfına göre merkezî yönetim bütçesinden yatırım, personel ve diğer cari harcamaları için Kurul kararıyla mali destek sağlanabilir. Mali destek, Kalkınma Bakanlığı bütçesine bu amaçla konulan ödenekten veya başka bir kamu idaresi bütçesinden karşılanır. Bakanlık bütçesine bu amaçla konulan ödenekten araştırma altyapısının sınıfı ve performansı dikkate alınarak Kurul tarafından belirlenecek oranda araştırma altyapısının ilgili olduğu yükseköğretim kurumuna da bilimsel araştırma faaliyetlerinde kullanılmak üzere kaynak aktarılabilir.
Araştırma altyapılarının gelirleri; sunduğu hizmetler ve yapılan projelerden elde edilen gelirler, yurt içinden ve yurt dışından alınan bağışlar, proje destekleri, fikrî ve sınai mülkiyet hakları gelirleri ile yükseköğretim kurumu tarafından sağlanan gelirler, merkezî yönetim bütçesinden aktarılan kaynaklar ve diğer gelirlerden oluşur.
Özel sektör ve sivil toplum kuruluşları katılımıyla kurulan ortak araştırma altyapılarına merkezî yönetim bütçesinden cari ve yatırım desteği sağlanabilir. Sağlanacak destek, araştırma altyapısındaki kamu ortaklık payı dikkate alınarak Kurul tarafından belirlenir.
Araştırma altyapılarının gelirleri yükseköğretim kurumları döner sermaye kapsamı dışında tutulur.
Yeterlik almış araştırma altyapılarına kamu kurum ve kuruluşları tarafından yürütülen Ar-Ge destek programlarında öncelik verilir.
Muafiyetler:
Araştırma altyapıları, Kanunda belirtilen amaçlarını gerçekleştirebilmek için Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde kullanılmak üzere ithal edilen mallar yönünden gümrük vergisi ve her türlü fondan, bu kapsamda düzenlenen kâğıtlar ve yapılan işlemler yönünden damga vergisi ve harçtan muaftır.
Araştırma altyapıları, Kanunun uygulanması ile ilgili olarak taşınır ve taşınmaz malların alım, satım, kiralama ve devri, mal ve hizmet alımları ile alacakların tahsili kapsamında düzenlenecek kâğıtlar yönünden damga vergisinden, yapılacak işlemler yönünden harçtan, yapılacak bağış ve yardımlar nedeniyle veraset ve intikal vergisinden muaftır.
Fikrî ve Sınai Mülkiyet Hakları:
Araştırma altyapısı tarafından yürütülen projelerin gerçekleştirilmesi sırasında ortaya çıkan eser, buluş, endüstriyel tasarım, entegre devre topoğrafyaları ve teknik bilgi gibi her türlü fikrî ürün üzerindeki haklar araştırma altyapısına aittir. Fikrî ürün üzerindeki haklar kısmi veya tam olarak sözleşme yapılarak buluş sahibine devredilebilir.
Araştırma altyapısı, elde edilen patent ve buluşlar ile ilgili olarak üretim ve satış yapabilir.
Kurumlar Vergisi İstisnası:
31/12/2023 tarihine kadar uygulanmak üzere;
a) Araştırma altyapılarının Kanunun uygulanması kapsamında Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları kurumlar vergisinden müstesnadır.
b) Kamu personeli hariç olmak üzere, araştırma altyapılarında çalışan Ar-Ge ve destek personelinin bu görevleriyle ilgili ücretleri gelir vergisinden, bu kapsamda düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden müstesnadır. Bu teşvikten yararlanacak olan destek personeli sayısı Ar-Ge personeli sayısının yüzde onunu aşamaz.
c) Özel sektör ve/veya sivil toplum kuruluşu ortak finansmanı ile kurulan araştırma altyapılarına ortak olan kurumlar vergisi mükellefleri, Kanun kapsamında yapılan Ar-Ge ve yenilik harcamalarına katkı sağladıkları tutarlar için bu harcamaların yapıldığı dönemde 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunda yer alan Ar-Ge indirimi teşvikinden yararlandırılır. Bu kapsamda yararlanılabilecek Ar-Ge indirimi tutarı araştırma altyapısına konulan ortaklık payı tutarını geçemez.