Son 10 yıldır dünyanın en mutlu ülkesi sıralamasında ya birinci ya da ikinci olmuş bir ülkeyi tanıtmak istiyorum size. Hemen aklınıza Avrupa’nın kuzey ülkelerinden Norveç, Finlandiya ya da benzerlerinden biri geldi değil mi? Ama değil, çok farklı bir yerde ve coğrafyada. Adı merak mı ettiniz, Kosta Rika. İsmi, İspanyolca “Zengin Sahil” anlamına geliyor. Bizim Konya ile Afyonkarahisar’ın toplam büyüklüğünde 5 milyonluk bir Orta Amerika ülkesi.
Uzun yıllar emperyalist Avrupalıların sömürgesi olan bu ülke 1821’de bağımsız olmuş ama 1940’lı yıllarda gerçek anlamda bağımsızlığını elde edebilmiş. Bu arada da onlarca kez darbe, defalarca kargaşa, komşularla ilişkilerde dengesizlikler, halkta huzursuzluk, adaletsizlik, adam kayırma gibi, ‘mutluluk endeksini düşüren’ ne varsa hepsini yaşamış. Sonra da Oscar Arias Sanchez yönetime gelmiş ve her şey sıfırdan yeniden başlamış.
Öncelikle komşu ülkelere; ‘Dilerseniz siz birbirinizi yiyin, kavga edin. Ben kapılarımı huzursuzluğa kapatıyorum, benden uzak olun.” diyerek orduyu büyük oranda dağıtmış. Sonra da yasama, yürütme ve yargının bir daha asla değiştirilemeyecek şekilde ayrılmasını ve öyle kalmasını sağlayan kanunlar çıkarmış.(Darısı başımıza) Ülkeye giriş noktalarına; ‘Bu ülkede kuvvetler ayrılığı kesin bir şekilde uygulanmaktadır!’ diye günümüzde de asılı duran kocaman yazılar astırmış. Bu tutumu ile de 1987’de Nobel Barış Ödülü almış.
Arkadaşıyla birlikte kurdukları “Mutluluk Partisi” seçimde çoğunluğu sağlayınca biri başbakan, diğeri de Milli Eğitim Bakanı olmuş. Hemen eğitim reformu yapılarak uygulamaya geçilmiş. Okullarda derslerin önemli kısmı zorunlu olarak doğada yapılmaya başlanmış. Çocuklar temel matematiği ağaç, çiçek sayarak öğrenmeye başlamışlar. İlkokuldan mezun olabilmenin bir şartı da beş yılda dikilmesi gereken ağaç kotasını tutturmak.
Doğa, çok katı kurallarla korunuyor. Ağaç kesmek, gecekondu yapmak, şehir merkezine AVM dikmek kesinlikle yasak. Evlenmek mi istiyorsunuz; en az altı hafta sürecek bir kursa gidip sınavda başarılı olmak zorundasınız. Geçemediniz mi, yine gideceksiniz; ta ki geçene kadar… Anne-baba olmak mı istiyorsunuz? Yine kurs, eğitim yani. Çocuğunuzu sadece içgüdülerinizle ve geleneklerle değil, onlara destek olan bilinçle ve bilimle eğiteceksiniz!
Halkın geliri, Avrupa halklarının dörtte biri civarında olmasına rağmen dünyanın en mutlu ülkeleri sıralamasında son 10 yıldır ya birinci ya da ikinci oluyorlar. ABD, Almanya ve Rusya başaramıyor bunu. Kişi başı ortalama yaşam süresi 79 yıl. Bağımsız ‘basın özgürlüğü’ değerlendirmelerinde 2017 yılında 180 ülke içinde 6. sırada yer aldılar. Selâmı bile “Pura Vıda (saf yaşam)”…
Dünyanın iki numaralı muz üreticisi. Ekonomisinde ananas ve kahve de önemli yer tutuyor. Ürettiklerinin borsasını da kendi belirliyor. Yani, bizim ürettiğimiz fındığın borsasını İtalyanların Nutella’sının belirlediği gibi değil. ‘Benim çiftçimin çıkarı bu, işinize gelirse!’ diyor.
Büyük oranda yenilenebilir enerji kullanıyorlar. Rüzgâr, güneş, su, tüm enerji ihtiyaçlarını karşılıyor. Orduyu büyük oranda lağvettikten sonra, oradan artan kaynakla beş üniversite kurmuşlar. Ülkedeki altı üstü bu beş üniversiteden mezun gençlerin dijital ürünler tasarlayıp satarak ülke ekonomisine sağladığı katkı, tüm ülke ekonomisinin %24’ü. Türkiye’de bu oran, 200’ü aşkın üniversitemiz olmasına karşın bugün %4 bile değil!
Kosta Rikalılar, 2021’de bağımsızlıklarının 200. yılını kutladılar. Ve bu kutlamayı taçlandırmak için koydukları muhteşem bir hedef var: Karayolunda fosil yakıtlı araçları tamamen bitirmek! Ne dersiniz, yapabilirler mi?
Farklı bir uygarlık anlayışının ülkeyi bugün getirdiği nokta ortada. Ne dersiniz, yoksa siz de Kosta RikalılaştırıLAMADIKLARIMIZdan mısınız?
DÜŞÜNEN SÖZLER:
· Eğitim; bir insanın diktatör olmasına değil, önder olmasına yarar. LORD BROUGHAM
· Planınız bir yıl içinse pirinç ekin, on yıl içinse ağaç dikin, yüz yıl için ise insanları eğitin. Huang-Çe
· Bir saat mutlu olmak istiyorsan, şekerleme yap.
Bir gün mutlu olmak istiyorsan, içki iç ya da balık tut.
Bir hafta mutlu olmak istiyorsan, tatile çık.
Bir ay mutlu olmak istiyorsan, evlen.
Bir yıl mutlu olmak istiyorsan, servete kon.
Bir ömür boyu mutlu olmak istiyorsan, sevdiğin işi yap ya da insanlarla uğraş… ÇİN ATASÖZÜ
