Şeker fabrikaları, cumhuriyetin kuruluşu ile özdeştir. Cumhuriyetten sonra kurulun ilk yüzde yüzü milli tesislerdir. Kurulduğu bölgenin ekonomik gücünü artırmış, önemli katma değerler sağlamıştır.
Şeker fabrikalarında şekerle birlikte, artık maddeleriyle yem sanayiinde sıkça kullandığımız küspe de üretiliyor. İşçisi yararlanıyor, nakliyecisi yararlanıyor, çiftçi yararlanıyor, şeker üretimi, üretim ekonomisinin ana damarlarını oluşturuyor. Böylesi tesisleri AVM’lere dönüştürmek, ya da yabancı şirketlere kaptırmak aklın alacağı bir şey değildir.
Bu tesislerden kâr etmeyenler olabilir. Eksik yanları olanlar olabilir. Asıl işin bu yanları değerlendirilerek verimli-kârlı hale getirilmeli, revize edilmeli, aksayan yanlar giderilmelidir.
Geçmişte bu kapsamda satılan tesislerimize bakalım. Sonuçta hepsi satılmış. AVM’lere dönüşmüş. AVM’lerde uluslararası şirketlerin malları pazarlanmakta. Halkta alım gücü mü kaldı ki neyi satacaksınız? İnsanlar iş derdinde, aş derdinde. Bu işler fabrika satarak üretim yapmadan asla olamaz. Kalkınmanın, işsizliği önlemenin, katma değeri artırmanın, tarımı canlandırmanın en mühim göstergesi, tesislerimizi korumak, kârlı hale getirmek ve üretmektir. Sadece tüketen, uluslararası şirketlerin pazarı olmaktan kurtulup yerli ulusal ekonomiye acilen dönmeliyiz. Oysa, ‘şeker’in her şeyi yüzde yüz yerlidir. Yarın İstanbul için söylenen sözü ülke için de söylersek çok üzülürüz. İş işten geçmiş olur. Ne diyordu Reis İstanbul için: “Biz bu şehrin kıymetini bilemedik, biz bu şehre ihanet ettik, hâlâ da ihanet ediyoruz.” Benzeri bir sözü ülkemiz için duymak istemiyoruz.
Şeker fabrikaları ülkenin kılcal damarları değil, o damarlara kan pompalayan ana damarlardan biridir asla kesilmemelidir. Doğrudan ve dolaylı yüz binlerce insan olumsuz etkilenecektir.
Bugüne kadar yerlerine AVM ya da rezidans yapılan kamu arazileri:
ANKARA: Et Balık Kurumu kombinası arazisiyle birlikte satıldı, yerine AnkaMaal AVM yapıldı.
ADANA: 43 bin 525 metrekarelik TEKEL Sigara Fabrikası yerine 3 AVM yapıldı.
İSTANBUL: Zincirlikuyu’daki Karayolları bina ve arsası satıldı ve buraya da alışveriş merkezi ile rezidans yapıldı.
SAMSUN: Samsun Sigara Fabrikası satıldı ve yerine Bulvar Samsun AVM yapıldı.
MALATYA: Malatya Tekel Sigara Fabrikası’nı satın alan firma, 43 dönüm üzerine AVM yaptı
ÇANAKKALE: Çanakkale’de Tekel Kanyak Fabrikası satıldı ve yerine “17 Burda” adıyla AVM yapıldı
ANTALYA: Özelleştirme İdaresi tarafından Kepez Belediyesi’ne devredilen, Kepez Belediyesi’nin de merkezi Hollanda’da bulunan Multi Turkmall adlı şirkete sattığı 480 bin metrekarelik Sümerbank Dokuma Fabrikası arazisine yapılacak AVM yargıdan döndü. Fabrika müzeye dönüştürülecek.
BURSA: Ankara yolu Karapınar mevkiinde bulunan Et Balık Kurumu’nun 60 dönümlük arazi ve fabrikası satıldı ve yerine AVM ve konut inşa ediliyor.
14 Şeker fabrikası hakkında satış kararı verilmesinin ardından, daha evvel satılan fabrikalar gibi AVM ve rezidansa dönüşebileceği konuşuluyor. Bugüne kadar birçok ilde kamuya ait fabrikaların satıldıktan sonra kapatılıp binaları yıkıldı. İhale kararı alınan 14 şeker fabrikasının da aynı akıbete uğrayacağını düşünüyorum.
Diğer taraftan uzmanların görüşüne göre “Bünyesinde ekonomik olarak şeker bulunduran iki bitki vardır: Şeker kamışı ve şeker pancarı. Türkiye’de şekerin ana maddesi şeker pancarıdır.”
Nişasta bazlı şekerlerin (NBŞ) insan sağlığına zararları saymakla bitmiyor. Ülkemizin havasını, suyunu ve toprağını temiz tutmak zorundayız. Gelecek kuşaklara yüzümüz olsun.
Konuyu Çorum özelinde ve Çorum Şeker Fabrikası için düşünecek olursak, Çorum’un kaderi de elbette diğerlerinden farklı olmayacaktır. Çorum Orta Anadolu’da ekonomi ve işsizlik olarak pek çok olumsuzluğu yaşıyor. Sanıyorum daha çok göç veren bir ilimiz. Şeker pancarı yönünden yoğun üretim yapılıyor. Zaten zor şartlarda üretim yapan çiftçimiz, işsiz kalacak işçiler gibi onlar da olumsuz etkilenecek.
2 Mart 2018 tarihli ÇORUM HABER gazetesinden okuduğumuza göre, Çorum sanayicileri, başta Çorum Ticaret Sanayi Odası olmak üzere ve Sayın Başkanı Çetin Başaranhıncal da konuyla ilgileniyor.
Şeker Fabrikası’nı ayakta tutmanın çarelerini arayacaklarını düşünüyorum. Sayın Başaranhıncal, dürüstlüğü, çalışkanlığı, toplumsal özverisi güvenilirliği ve iş becerisi ile Çorum’un değerli sanayicilerinin de katkısıyla eminim ki Çorum için en doğru ve hayırlı olacak bir kararı alacaklardır. Bu özverili çalışmayı da bir şans olarak görüyorum.
Şeker vatandır. Yabancı şirketlere satılmamalı, AVM’lere heba edilmemelidir.
