Milli kurtuluş savaşımızın sisler altında kalmış birçok tartışmalı kahramanları vardır.
Tarih kitaplarında “Topal Osman” olarak anılan Osman Ağa, milli mücadele yıllarında Giresun ve çevresinin en önemli Kuva-yi Milliye kahramanıdır. İstiklal Savaşı Gazisi Yarbay Osman Ağa’nın Çankaya köşküne kadar uzanan hayatı ve hazin sonu yeni belge ve bulgulara dayanılarak ilk kez bir akademik araştırma konusu olmuştur.
Süleyman Beyoğlu’nun “Milli Mücadele Kahramanı Giresun’lu Osman Ağa” adlı kitabını iki günde okudum. Bu kitapta, Atatürk’e son nefesine kadar bağlılıktan ayrılmayan Osman Ağa’nın kan, ateş ve barut kokuları arasında geçen hayatı akademik araştırmalar ışığında anlatılmaktadır. Büyük bir Kuva-yi Milliyecinin beklenmedik ve şüpheli ölümü kitabın konuları arasındadır. Kitabın tam 70 sayfa tutan başvuru kaynağı vardır.
Giresun Valiliği resmi internet sitesinde yer alan bilgilere göre; Topal Osman Ağa, Giresun´un Hacıhüseyin mahallesindeki Ferudunzadeler ailesindendir. Babası Hacı Mehmet Efendi, annesi Zeynep hanım olup ailesi ticaret ile uğraşmakta idi. 1912 yılında Balkan savaşı başladığında Osman Ağa ticaret işi ile uğraşmaktayken, babası askerlik bedelini ödemesine rağmen o gönüllü birlik oluşturarak savaşa katıldı. Savaşta göstermiş olduğu başarılarından dolayı Yarbaylık rütbesine kadar yükseldi. Bu savaşlarda sağ dizinden yaralanarak Gazi unvanını aldı. Giresun’a döndükten sonra 1.Dünya Savaşına katılmış, Batum ve Harşit çayında Ruslara karşı savaşarak, Rusların Harşit çayını geçmelerini engelleyerek Tirebolu’nun işgalini önlemiştir.
Mondros Mütarekesinden sonra Giresun Belediye başkanı olmuş, uzun yıllar Karadeniz sahillerindeki şehirlerde Pontus Devletini kurmaya çalışan Rumlara karşı amansız bir mücadele vermiştir. Rum ve Ermeni işgalci çeteler, Osmanlı hükümetine Osman Ağayı şikayet ederek hakkında tutuklama kararı çıkarttırmışlar, bunun üzerine Osman Ağa, Şebinkarahisar bölgesine yerleşmiş.
8 Mayıs 1919 tarihinde Yunan Kızılhaç heyetini taşıyan bir Yunan gemisi Giresun´a gelir. Heyet 11 Mayıs 1919 tarihinde Taşkışla´ya beyaz renkli Yunan Kızılhaç Bayrağını asar, 5 Haziran 1919 Tarihinde ise Pontus bayrağını asarlar. Bu olaylar üzerine Osman Ağa, harekete geçerek arkadaşları ile birlikte işgalcilerin bayraklarını indirip, yerlerine Türk bayrağını asarlar.
Osmanlı hükümeti tarafından affedilen Osman Ağa; İzmir ilinin Yunanlılar tarafından işgal edilmesi üzerine, 17 Mayıs 1919 tarihinde Giresun´da büyük bir miting düzenleyerek işgalci devletleri ve göz yumanları protesto etmiştir.
29 Mayıs 1919 tarihinde Havza´da Mustafa Kemal ile gizlice buluşmuş. Bu buluşmadan sonra Mustafa Kemal’den aldığı emirler doğrultusunda hareket etmiş, ayrıca bu emirler kendisine güç verdiği için daha rahat hareket etmeye başlamış.
Erzurum Kongresine Dr. Ali Naci Duyduk ve İbrahim Hamdi Beyi temsilci olarak göndermiştir. Giresun Askerlik Şubesi Başkanı Hüseyin Avni Alpaslan ve Jandarma Komutanı Hamdi Bey ile anlaşarak, Eylül 1920´de Giresun gençlerinden oluşan ´GİRESUN GÖNÜLLÜLER TABURU´nu kurmuştur.
Kurulan bu tabur ilk önce Ermeni saldırılarında görev almış. 12 Kasım 1920´de Osman Ağa Mustafa Kemal ile tekrar buluşmuş, onun korunması için önce yanındaki on kişiyi, daha sonra da Giresun’dan topladığı 100 kişilik muhafız gurubunu Ankara’ya göndermiştir.
Bu şekilde Atatürk’ün ilk muhafız birliği Giresun’lulardan kurulmuştur.
Giresun´da GEDİKKAYA isimli bir gazete çıkartarak, milletin milli şuurunun oluşmasını sağlamaya çalışmıştır. Bu çalışmaları art niyetli kişiler tarafından engellenmeye çalışılmış.
Giresun Müdafa-i Milliye Başkanı ve Belediye Başkanı sıfatıyla Kasım 1920´de Ankara’ya gitmiş, gerekli emirleri aldıktan sonra Giresun’a dönerek, 12 Ocak 1921 tarihinde 42. ve 47. Gönüllü Alayların kurulması çalışmalarını başlatmıştır.
Mart 1921´deki Koçgiri ayaklanması Topal Osman Ağa komutasındaki 47. Gönüllü Alayının büyük katkıları ile bastırılmıştır.
Çorum-Merzifon-Tokat ve Samsun havalisinde Rum ve Ermeni çetelerinin isyan ve kalkışmalarını tamamen ortadan kaldıran Osman Ağa, daha sonra komutasındaki Gönüllü Alayı ile birlikte Sakarya savaşına katılmıştır. Bu savaşta 42. Alay, Tirebolu´lu Binbaşı Hüseyin Avni Bey Komutasında büyük kahramanlıklar göstermiştir, Taşlıtepe sırtlarını kanlarının son damlasına kadar savunmuşlardır. Bu alayın tamamını şehit veren Osman Ağa, Mangaltepe sırtlarında büyük kahramanlıklar göstermiştir.
Meclis’te sık sık Atatürk’e acımasızca saldıran Trabzon Mebusu Ali Şükrü Beyi Topal Osman’ın öldürttüğü anlaşılınca, Atatürk, Muhafız Tabur Komutanı İsmail Hakkı beye emir vererek Topal Osman’ı öldürtür. 2 Nisan 1923
Topal Osman’ın anıt mezarı Giresun Kalesindedir.
İncelediğim tarihi kayıtlardan ve yaşadığı olaylardan anladığım kadarıyla, Topal Osman Ağa, aklına eseni yapan, vatanperver ama pervasızca hareket eden, kabına sığmayan, emir komuta zincirine uymayan, öfkesi aklının önünde cengaver bir kuva-yi Milliyecidir.
28 Ekim 2020
