Yatırımlarını, yatırım teşvik belgesi kapsamında gerçekleştiren işletmelerimiz, teşvik belgesinde yer alan destek unsurlarından yararlanabilmek için, Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ hükümlerine göre vecibelerini yerine getirmek zorundadır. Bu desteklerden bir tanesi de "İşveren Sigorta Prim desteğidir."
İşveren Sigorta prim desteğinin uygulama aşaması ile yatırımların seyri arasında doğru olmayan bir işleyiş var. Halen yürürlükte olan 2012/1 sayılı, Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ’inde “sigorta primi işveren desteği”nden yararlanabilmek için yatırımın tamamlama vizesinin yapılmış olması şartı koşulmuştur. Bu şartı biraz açacak olur isek bahsettiğim "doğru olmayan işleyiş"'in ne olduğunu daha net anlaşılacaktır.
Kararnamede, Sigorta primi işveren hissesi desteği uygulamasına, tamamlama vizesi tarihinin Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesini takip eden aydan itibaren başlanır hükmü yer almaktadır. Diğer taraftan; tamamlama vizesi yapılan ve sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanabilecek teşvik belgesi sahibi işletmelere ilişkin olarak firma adı, teşvik belgesi tarih ve sayısı, yatırım yeri ve adresi, SGK işyeri sicil numarası, yatırımın cinsi, mevcut istihdam, ilave istihdam, vergi dairesi, vergi numarası, destekten yararlanma süresi ve azami destek tutarı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına bildirilir diyerek bir prosedür çizilmektedir.
Bu açıklamalardan şunu ifade ediyor, yatırımcı yatırımının tamamını gerçekleştirecek, teşvik kapanış işlemini gerçekleştirecek, Sosyal Güvenlik Başkanlığına bildirecek, bu işlemlerden sonra sigorta prim desteğinden yararlanabilecek.
Uygulamada yatırımcı işletmeler, fabrikanın tamamlanan kısımlarını bir an önce üretime geçirmeyi amaçlamaktadır. Bu nedenle çoğu yatırım kısım kısım tamamlanarak üretime geçmektedir. Ancak, İlgili tebliğ de konu olan tamamlama vizesinin, tesisin tamamının üretime geçmesi şartına bağlanması nedeniyle, üretime başlanan kısımlar için alınacak işçilerin sigorta primi işveren desteğinden yararlanması mümkün olamamaktadır. Tebliğin ilgili hükümlerinde yer alan yatırımın tamamlanma şartı bunun önünde engel olarak yer almaktadır.
Bununla birlikte, karar ve tebliğin aynı maddesinin devamında yer alan ve tezatlık teşkil ettiğini düşündüğümüz, gemi yatırımları için ise, yatırımın tamamlanma şartı aranmamaktadır.
Hatta destek tedbirlerinden olan vergi indirimi desteğinde de bu şart da aranmamaktadır. Ekonomi Bakanlığı Nisan 2013 tarihli uygulama rehberinde “yatırımın kısmen veya tamamen üretime geçmesini takip eden ay başından itibaren indirimli oran kurumlar vergisinden yararlanır ”demek suretiyle yatırımın tamamlanma şartı aramamıştır.
Ayrıca yine uygulamada karşılaşılan diğer bir sorun ise, tamamlama vizesi için bakanlığa müracaatta bulanan yatırım teşvik belgesi işletmelerimizin, müracaata bulunduğu tarih ile tamamlama vizesinin yapıldığı tarih arasında geçen süre zarfında da sigorta işveren desteğinden yararlanamaması söz konusu olmaktadır.
Yukarıda izahatına çalıştığımız nedenlerden dolayı, yatırımlarda devlet desteklerinden olan sigorta primi işveren desteği için yatırımın tamamlanma şartının bulunması yatırımcıyı mağdur etmektedir. Diğer yandan tamamlama vizesi süreci zaman aldığından bu durum dahi ayrıca mağduriyete sebep olmaktadır. Yatırımını bir an önce ekonomiye kazandırmak için tamamlanan bölümlerinde imalata başlamak ve imalata geçen bölümlerde çalışacak işçi için prim desteğinden yararlanmak ta desteğin ruhu gereği yatırımcının en doğal hakkıdır.
Yatırım devam eder iken, bir kısmı üretime geçen işletmelerimizin tamamlama vizesi şartı aranmaksızın sigorta işveren desteğinden yararlandırılması ve tamamlama vizesi için bakanlığa müracaatta bulanan yatırım teşvik belgeli işletmelerimizin, müracaata bulunduğu tarih ile tamamlama vizesinin yapıldığı tarih arasında geçen süre arasında da sigorta işveren desteğinden faydalanabilmesi için gerekli düzenlemelerin yapılması gerektiğine inanıyorum.