Uluslararası altın ticaretinde uygulanmakta olan ons kavramı bir İngiliz ağırlık birimi olup 1 kg altın 32,1507465 onsa karşılık gelmekte, 1 ons altın ise 31,1035 grama karşılık gelmektedir.
Özellikle elmas ve pırlanta ürünlerinde kullanılan karat kelime ise Arapça kırattan gelmektedir. Kırat ise keçiboynuzu çekirdeği anlamındadır. Kuyumculukta ise genellikle değerli taşlar için kullanılan bir kütle ölçüsü olup, 1 karat 0,2 grama denk gelmektedir.
Altının kimyadaki saflığı “yüzde” ile, mücevhercilikteki saflığı ise “karat” veya “ayar” terimleriyle ifade edilir. Buna göre 24 ayar (veya karat) altın %100 saf altını, 22 ayar ise %91,6 saf altını ifade etmektedir. 22 ayar altının %8,4’ü diğer metaller ile tamamlanmıştır. %100 saf altın doğada bulunmayıp, en saf altın binde 999,9 saflıktadır. 18 ayar altın %75; 14 ayar altın ise %58,5 oranında altın içerir.
Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlarda Vergi Yükü
1. Altın ve Gümüşte Vergi Yükü
Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 17/4-g maddesi ile külçe altın ve külçe gümüş teslimleri (ithalatı dahil) KDV’den istisna edilmiştir.
Ancak, altın ve gümüş sikkeler ile altından ve gümüşten mamul eşya teslimlerinde külçe miktarına isabet eden bedel düşüldükten sonraki tutar üzerinden (işçilik üzerinden) %18 oranında KDV hesaplanır.
İthalat veya dahilden satın alma yoluyla temin edilen külçe altından bizzat imal edilen veya fason olarak imal ettirilen veya teslim edildiği şekilde satın alınan ziynet eşyası ile sikke altınların tesliminde, satış bedelinden teslim konusu mamulün bünyesinde yer alan külçe altının, Borsa İstanbul’da işlem yapılan son resmi işgününde külçe altın için oluşan kapanış fiyatı esas alınmak ve satılan mamulün ayarı göz önünde tutulmak suretiyle tespit edilen has bedeli düşüldükten sonra kalan miktar, KDV’nin matrahını oluşturmaktadır.
Külçe altından (hurda altın dahil) altın mamulü veya altın ihtiva eden eşya imalatı ile uğraşanların yaptıkları işler karşılığında aldıkları ücretler de %18 oranında KDV'ye tabidir.
Benzer şekilde gümüşten mamul veya gümüş ihtiva eden eşyalar ile sikke gümüş teslimlerinde ve ithalatında KDV matrahı, teslim bedelinden külçe gümüş bedeli düşüldükten sonra kalan miktar (ürün üzerindeki işçilik bedeli) olmaktadır.
Gümüşten mamul veya gümüş ihtiva eden eşyalar ile sikke gümüş teslimlerinde ve ithalatında, satış bedelinden teslim konusu mamulün bünyesinde yer alan külçe gümüşün, Borsa İstanbul’da işlem yapılan son resmi işgününde külçe gümüş için oluşan kapanış fiyatı esas alınmak ve kullanılan gümüşün ayarı göz önünde tutulmak suretiyle tespit edilen külçe gümüş bedeli düşüldükten sonra kalan tutar KDV’nin matrahı olmaktadır.
Gerek altın ve gümüş gerekse bu ürünlerden imal edilen takılar özel tüketim vergisine tabi bulunmamaktadır.
2. Kıymetli Taşlarda Vergi Yükü
Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 17/4-g maddesi ile kıymetli taşların (elmas, pırlanta, yakut, zümrüt, topaz, safir, zebercet, inci) Sermaye Piyasası Kanununa göre Türkiye'de kurulu borsalarda işlem görmek üzere ithali, borsaya teslimi ve borsa üyeleri arasında el değiştirmesi KDV'den istisna tutulmuş, bu işlemler dışındaki ithal ve teslimlerde KDV istisnası 11/9/2014 tarihinden itibaren kaldırılmıştır.
2.1. KDV'den İstisna İşlemler
3065 sayılı KDV Kanunu'nun 17/4-g maddesi uyarınca, Sermaye Piyasası Kanununa göre Türkiye'de kurulu borsalarda işlem görecek nitelikteki kıymetli taşların (elmas, pırlanta, yakut, zümrüt, topaz, safir, zebercet, inci);
- Borsada işlem görmek üzere ithali,
- Borsaya teslimi,
- Borsa üyeleri arasında borsa içinde el değiştirmesi,
- İlgili mevzuatına göre borsaya bildirilmek kaydıyla borsa üyeleri arasında borsa dışında el değiştirmesi,
KDV'den istisna olup, bu işlemlerde KDV hesaplanmamaktadır.
2.2. KDV'ye Tabi İşlemler
Kıymetli taşların;
- Borsaya üye olmayanlar arasında el değiştirmesi,
- Borsa üyeleri tarafından borsaya üye olmayanlara teslimi (İlgili mevzuatına göre borsaya bildirilmesi hali dahil),
- Borsaya üye olmayanlar tarafından borsa üyelerine teslimi,
- Borsa üyeleri veya borsaya üye olmayanlar tarafından nihai tüketiciye teslimi,
- Borsa üyeleri tarafından borsada işlem görmeyecek şekilde ithali,
- Borsaya üye olmayanlar tarafından ithali,
istisna kapsamına girmemektedir. Bu işlemlerde, kıymetli taş bedeli dahil toplam bedel üzerinden (külçe altın ve/veya külçe gümüş bedeli hariç) %18 oranında KDV hesaplanmaktadır.
Kıymetli taş ihtiva eden veya bu taşlardan yapılmış eşyanın ithal ve teslimleri KDV'ye tabidir. Ancak, ilgili mevzuatına göre borsaya bildirilmek kaydıyla, borsada kayıtlı kıymetli taş ihtiva eden veya bu taşlardan yapılmış eşyanın borsa üyeleri arasında borsa dışında el değiştirmesinde KDV matrahı; teslim bedelinden borsada kayıtlı kıymetli taş bedeli düşüldükten sonra kalan tutardır. Borsada kayıtlı kıymetli taş bedeli olarak ise, kıymetli taşın teslim tarihinde Borsa İstanbul Elmas ve Kıymetli Taşlar Piyasasında oluşan fiyatı esas alınır. Teslim tarihinde borsada fiyat oluşmaması halinde teslim tarihinden önceki son işlem günü itibariyle oluşan fiyat esas alınır.
Kıymetli taş ihtiva eden veya bu taşlardan yapılmış eşyanın borsa üyeleri veya borsaya üye olmayanlar tarafından nihai tüketicilere tesliminde özel matrah şekli uygulanmamakta, toplam bedel (külçe altın ve/veya külçe gümüş bedeli hariç) üzerinden %18 oranında KDV hesaplanmaktadır.
Öte yandan pırlanta, elmas, yakut ve incide uygulanan Özel Tüketim Vergisi (%20 oranında uygulanmakta idi) 11 Eylül 2014 tarihinde yürürlüğe giren 6552 sayılı Yasayla kaldırılmıştır.