Son zamanlarda işletmelerin finansman sıkıntısı çekmeleri nedenleri ile maliyetleri en aza indirmek ve işletme sermayelerini en verimli şekilde kullanmalarını zorunlu kılmıştır. En önemli finansman maliyetlerini oluşturan kalemlerden biride taşıt alımlarıdır. Taşıt alımına ayıracakları finansmanı hammadde veya mal alımına yönelterek ticari işlemlerini kesintisiz yapmaya çalışma yöntem ise kullanacakları taşıtları kiralamaktır.
Doğal olarak kiralanan taşıtların vergi hukukumuz açısından özelikli bazı durumları vardır. Son zamanlarda sıkça sorulan bu sorulara yanıt vermek istedim.
Öncelikle vergi mükellefi olmayan kişilerin taşıtını işletmelere kiraya verenler açısından konuya bakalım. Taşıtını kiraya veren kişi ile kiralayan işletme arasında bir kira sözleşmesi yapılacaktır. Bu sözleşmede kira bedeli, sözleşmeye ait damga vergisinin kimin tarafından ödeneceği, taşıtın kasko, trafik sigorta giderleri, kaza durumunda masrafların kimin tarafından karşılanacağı gibi hususlar açıklanmalıdır. Ayrıca kira bedeli araç kasko bedelinin % 5'inden daha az olmamalıdır. Kiraya veren kişinin alacağı yıllık kira bedeli 2016 yılı için 30.000 TL ve üzeri olması halinde Gayrimenkul Sermaye İradı olarak nitelendirileceğinden mart ayında yıllık gelir vergisi beyannamesi vererek elde ettiği kira gelirinin vergisini ödemek durumundadır.
Aracı kiralayan işletmeler ise hangi koşulları yerine getirecek konusuna gelince, öncelikle kiraya veren kişinin vergi mükellefi olmadığı için ödemiş olduğu kira bedeli karşılığında gider pusulası düzenleyerek bir nüshasını kiraya veren kişiye verecektir. Aynı zamanda Gelir Vergisi Kanunu gereğince % 20 kira stopajı hesaplayacaktır, stopaj hesabını yaparken ödemiş olduğu net kira bedelini bürüt tutara yükselterek yapacak ve kira ödemesini yaptığı ayı takip eden ay içinde bağlı olduğu vergi dairesine kiraya veren adına ödenecektir.
Diğer yandan yine kiraya veren kişinin vergi mükellefi olmadığı sebebi ile Katma Değer Vergisi Kanunumuz gereği mal ve hakların kiralanması işlemleri Katma değer vergisi konusuna girdiğinden sorumlu sıfatı ile bürüt tutar üzerinden % 18 Katma değer vergisi hesaplayarak yine takip eden ay içerisinde bağlı olduğu vergi dairesine ödeyecektir.
Konuya Damga Vergisi açısından da bakacak olursa, yapılan sözleşmede yazılı bürüt kira tutarı üzerinden Binde 1,65 damga vergisi ödenecektir. Eğer sözleşme iki nüsha yapılmış ise damga vergisi 2 kez ödenecektir.
Yukarıda açıklamaya çalıştığım hususları yerine getiren işletmeler, kiralamış oldukları taşıta ait ödenen bürüt kira tutarını gider olarak yazabilecekleri gibi, sözleşmede belirtilen kendilerine ait tüm harcamaları (bakım, onarım, akaryakıt, sigorta vs.) gider olarak defter kayıtlarına yazabilecekleridir. Ayrıca sorumlu sıfatı ile ödenen katma değer vergisini indirim konusu yaparak ödedikleri KDV'yi telafi etme imkanına sahiptirler.