Yeni Ticaret
kanunumuzun ticaret hayatımıza getirdiği yeniliklerden bir tanesi de ortakların
şirketlerden borç para almalarına belirli kısıtlamalar getirmesidir. Bu
şartlara uymadan şirketinden ortaklar borç veren yönetici sıfatında olanlar, üç
yüz güne kadar adli para cezası ile cezalar ile karşı karşıya kalacaktır.
Aslında bu uygulama çok yeni değil, vergi kanunlarımız çerçevesinde zaten
belirli kısıtlamalar söz konusu idi, sadece Ticaret Kanunumuzda borçlanma
yasağını içine almıştır. Ancak Ticaret Kanunumuz belirli şartlarda borçlanma
hakkı verir iken, vergi kanunlarımız hiçbir ayrıcalık tanımadan yasaklamıştır.
Dolayısıyla bu aykırılık en kısa zamanda düzeltilmesi gerekir.
Bakalım hangi
şartlar altında ortak şirketten borç para alabilecektir;
*Pay sahipleri
sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ifa etmedikçe ve
* Şirketin serbest yedek akçelerle birlikte karı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça şirkete borçlanamazlar diyerek bu iki koşulu koymuştur.
Bu iki koşula riayet etmeden şirketimizden borç alır isek bakın yöneticilerimizin başımıza neler gelecek, yargının karşısına çıkacaklar, yargı ekonomik gücünü dikkate alarak 300 günden az olmamak üzere adli para cezası ile cezalandırılacaklardır. Türk ceza Kanunumuzun adli para cezaları ile ilgili hükümlerine göre ise, en az 20 TL. ve en fazla 100 TL. olan bir gün karşılığı adlî para cezasının miktarı ki bu tutar 6.000 TL ile 30.000 TL. arasında değişebilecektir.
Daha bitmedi, cezanın ödenme şekline de hakim karar verecektir. Hâkim, ekonomik ve şahsî hâllerini göz önünde bulundurarak, kişiye adlî para cezasını ödemesi için hükmün kesinleşme tarihinden itibaren bir yıldan fazla olmamak üzere mehil verebileceği gibi, bu cezanın belirli taksitler hâlinde ödenmesine de karar verebilir. Taksit süresi iki yılı geçemez ve taksit miktarı dörtten az olamaz. Kararda, taksitlerden birinin zamanında ödenmemesi hâlinde geri kalan kısmın tamamının tahsil edileceği ve ödenmeyen adlî para cezasının hapse çevrileceği önemli bir ayrıntı.
Tabi, yanılmayalım, yukarıda şartları ihlal ederek şirketten borç alan ortak bu ceza ile karşı karşıya kalmayacak, şirketin yönetici sıfatında olan kişiler bu cezaya maruz kalacaktır. Daha açık yazacak olursak;
*Limited şirketlerde müdürler, anonim şirketlerde yönetim kurulu üyeleri cezaya muhatap tutulacaktır. Bilindiği üzere, Yeni TTK ile limited şirketlerde müdürlerden en az birinin ortak olması gerekmektedir. Bu durumda, müdür olan ortak cezaya muhatap olabilecektir. Ancak, müdür olan fakat ortak olmayanlar da cezanın muhatabı olacaklardır.
*Anonim şirketlerde ise, bu ceza yönetim kurulu üyelerine kesilecektir. Eğer ki, ortak yönetim kurulu üyesi ise, borç veren olarak cezanın muhatabı olacaktır. Ortak yönetim kurulu üyesi değil ise cezanın muhatabı olmayacaktır. Yönetim kurulu üyeleri tamamen ortak olmayanlardan oluşuyor ise, cezanın muhatabı bunlar olacak, ortaklar cezaya muhatap tutulamayacak ve Yönetim kurulu yada müdürler bu borçtan şahsen ödemek zorunda kalacaklardır.
Görüldüğü gibi şirket yöneticisi olmanın ne kadar zor olduğu bir kez daha karşımıza çıkıyor.
