Geçtiğimiz yıl yürürlüğe giren, birçok maddesi tartışılan ve nihayetinde yaklaşık 50 maddesi değişikliğe uğrayarak uygulamasına başlanılan Ticaret Kanunumuz işletmelere kısıtlayıcı veya yasaklayıcı bazı işlemler getirmiştir. Bu işlemlerin neler olduğunu aktarmak istiyorum.

 

 “Anonim ve Limited Şirket Ortaklarına Şirkete Borçlanma Yasağı” geldi. Şirket ortakları, sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ödemedikçe ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte kârı, geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça şirkete borç para alamayacaklar.

Bu hükümle, pay sahiplerinin şirkete karşı borçlanmalarının yani, sermaye taahhüdü dahil, birçok iş ve işlemde şirket kasasını kullanmalarının, kişisel harcamalarını bu kanaldan yapmalarının, şirketten para çekmelerinin engellenmesi amaçlanmıştır. Pay sahipleri diğer işletmeleri dolayısıyla şirketle iş yapabilir ve şirketin her müşterisi gibi vadeli, konsinye veya benzeri yöntemlerle şirketten mal alabilirler. Ancak, pay sahipleri, şirketle iş yapan diğer kişilerle aynı şartlara tabidir. Yani, şirketin, pay sahiplerine, diğer müşterilere uygulananlardan daha yumuşak şartlar tanıması hükme aykırı olur.

Bu şartları gerçekleştirmeden  yapılacak olan borçlanma kanun hükmüne aykırı olacağından borçlanan ortaklara değil, ortaklara borç verenlere üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezası verilir.

 

Anonim ve Limited Şirketlerin, Ortak Olmayan Yönetim Kurulu Üyeleri İle Bunların Ortak   Olmayan Yakınlarının Şirkete Borçlanma Yasağı gereği, Şirkete ortak olmayan yönetim kurulu üyeleri ile bunların, ortak olmayan yakınları (alt ve üst soyundan biri, ya da eşinin, yahut üçüncü derece dahil, üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımlarından biri) şirkete nakit borçlanamayacağı gibi, bu kişiler için kefalet, garanti ve teminat vermek veya bunların borçlarını devir almak da yasaklanmıştır.

Bu hükme uymayanlar ise, üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılırlar.

 

Ancak, hakim şirketin, hakimiyet gücünü bağlı şirketlere karşı hukuka aykırı olarak kullanması saklı kalmak şartıyla, şirketler topluluğuna dahil şirketler, birbirlerine kefil olabilir ve garanti verebilirler.