Son yıllarda yapılan denetimlerde, ağırlıklı olarak sigortasız işçi çalıştıran işletmelerin ağır sigorta prim ve idari para cezası yükü altında kaldıklarını, bunun yanında istihdam teşviklerinden yararlanıyor ise bir yıl süre ile teşvik'ten mahrum kaldığını izliyoruz.
Bilindiği gibi, işçi, işyerinde çalışmaya başlamadan en az bir gün önce, yeni bir işyeri dosyası açılıyor ise aynı gün işe giriş bildirgesi internet ortamında işyerinin bağlı bulunduğu sigorta kurumuna gönderilmek ve barkotlu çıktısının alınması yasal zorunluluğu vardır.
Genellikle işletmelerde yeni alınan işçiler deneme süresi gerekçesi ile sigorta girişi yapılmamaktadır. Halbuki yasalarımızda deneme süresi içerisinde sigorta girişi yapılmayacağına ilişkin istisnai bir durum yoktur. Dolayısıyla ne sebeple olursa olsun işçi işyerinde fiilen çalışmaya başlamadan önce, çalışmaya başlayacak işçinin işçi özlük dosyası tamamlattırılmak sureti ile sigortaya bildirimi yapılarak resmi prosedür tamamlanmalıdır. Bazen, işçinin girişi bir gün önce yapılmasına rağmen işçinin iş başı yapmadığı durumlarla karşılaşılmaktadır. Bu durumda sigortaya verilecek bir yazı ile işçinin tekrar çıkışı yapılmakta ve bahse konu işçi için işveren herhangi bir maliyete katlanmamaktadır.
Yukarıdaki bu durumlara uymaz isek, yani işçilerin sigortalı girişlerini geciktirmemiz halinde, işçinin bir iş kazası ile karşılaşması durumunda ve bu iş kazasının sakatlık veya ölüm gibi hallerle sonuçlanması halinde çok yüksek, prim, idari para cezası ayrıca ciddi tutarlarda tazminat ödemek durumunda kalabiliriz.
Ayrıca işyerimizde çalışan işçilerimizin bir tanesinin bile sigortasız olarak çalıştığı, gerek sigorta denetim elemanları gerekse diğer kurumlarca tespit edilmesi halinde, işçinin işe fiilen başladığı tarihten itibaren sigorta giriş bildirgesi ve geriye dönük aylara ilişkin ek aylık prim hizmet belgesi istenmekte, dolayısı ile idari para cezası ile birlikte prim ve gecikme zammı gibi bir ek maliyete işyerleri maruz kalmaktadır ki işçinin fiili çalışma tarihinin odlukça eski tarihlere dayanması halinde bu ceza, prim ve gecikme zamları çok yüksek meblağlar tutmaktadır. Bununla da bitmedi, eğer işyeri istihdam teşviği kapsamında bir destekten yararlanıyor ise bu destekten de bir yıl süre ile mahrum kalacaktır.
Şu gerçeği de dikkate almak gerekiyor, yeşil kart sahibi vatandaşların çoğu aslında fiilen çalışıyor, ancak yeşil kartın kendilerine sağladığı kaynaklardan vazgeçmemek adına işyerinde sigortasız olarak çalışmakta ve bazı işletmeler özellikle inşaat sektöründe bu duruma iş gücü yetersizliği sebebiyle göz yumulmaktadır. Böyle bir durumda denetim elemanları tarafından yapılan bir tespit veya iş kazası olması durumunda yukarıda açıkladığım ek maliyetler ve tazminatlar işveren yüklenmektedir. Diğer yandan yeşil kart sahibi işçi bu riskli durumla karşılaşınca denetim elemanlarına "ben istedim de işveren sigortalı göstermedi şeklinde beyanat" veriyor ki bu beyanat işveren kusurunu ve tazminat tutarlarını yükseltiyor.
Önemli bir konuya daha değinmek istiyorum, işçi işe başlatılmadan önce iş kanunumuzun zorunlu kıldığı işçi özlük dosyasında yer alan evrakları tamamlamak ve işverene teslim etmek zorundadır. İşveren ise özlük dosyası tamamlanmadan işçinin iş başı yapmasını engellemek durumundadır. Ayrıca bu hususun gerçekleştirilmemesi halinde iş kanunumuza göre işverene para cezası düzenlenmektedir.