Eğitimci yazar Hasan Korkmaz’ın büyük bir emek ve araştırma ürünü olan, “Öyküleriyle Çorum Yöresi Ağıtları” adlı kitabı büyük boy baskılı ve 312 sayfadan oluşuyor. Kitap, Halkbilimci Prof. Dr. Hayrettin İvgin’in yönettiği Kültür Ajans Yayınları’nın 282 no’lu yapıtı olarak 2015 yılında okurla buluştu.
Kitabı tanıtmadan önce yazarını tanıyalım.
1956 yılı Çorum Karagöz köyü doğumlu olan Hasan Korkmaz, ilkokulu köyünde, Ortaokul, Lise ve Eğitim Enstitüsünü Çorum’da okudu. 1979 yılında Çorum’un Boğacık köyünde başladığı öğretmenliği 1980 yılında kesintiye uğradı. Sekiz yıl özel sektörde çalıştıktan sonra 1993 yılında yeniden öğretmenliğe döndü. Şimdilerde emekli olan Hasan Korkmaz’ın, yurt genelinde çıkan kimi gazete ve dergilerde şiirleri yayımlanmaktadır. Evli ve bir çocuk babası olan yazarın, “Kayıp Şiirler “ adlı basılmış bir de şiir kitabı vardır.
Kitabın Önsöz’ünde Prof. Dr. Hayrettin İvgin şöyle der:
“Ağıtta süje ölümdür. Ağıtlar, nasıl olursa olsun; bir geleneğe uyularak yapılan törenler içinde yakılmış-söylenmiş, acılı ve ezgili yürek sözleridir Ağıtların, ölüm olayının hemen ardından söylendiği kesin ama (…) acının devam ettiği, hatıraların yaşandığı zaman süreci içinde de yakılır.”
Yazısının süreğinde;
Ağıtın bir şiir biçimi olduğunu, dörtlükler ve üçlüklerle nakaratlı-nakaratsız, beyitlerle ölçülü biçimde söylendiğini ve genellikle doğaçlama olarak ortaya çıktığını belirtir. Ardından, ölen kişinin yakınının ağıt yakabildiğini; özel ağıtçıların da para karşılığı ağıt yaktıklarını yazar.
Araştırmacı-ozan ve yazar Can Yoksul da; “Hasan Korkmaz ve Ağıtlar” başlıklı yazısında:
“Ağıtlar, insanların dünyaya gelişiyle başlar. Ölünceye kadar sürer gider.” der sürdürür:
“Tarihin en eski kavimlerinden olan Türklerin başından hep destansı olaylar geçmiştir. Acıyı, sevinci, mutluğu, mutsuzluğu iç içe yaşamıştır. Bitip tükenmeyen göçler, doğal afetler, savaşlar, kıtlıklar ve ölümler vardıkları coğrafyada hep ağıt olarak dile gelmiştir.
Ağıtlar, yalnız bir kişinin, bir ailenin değil, tüm toplumun yüreğinin sesidir.”
Kitabın yazarı Hasan Korkmaz:
Bu kitabı yazmaya; Çorum halk kültürü üzerine yazdığı yapıtlarla tanıdığımız araştırmacı–ozan yazar İbrahim Gösterir’in önermesiyle başladığını belirtip, bu konuyla ilgili şöyle der yazısının bir bölümünde:
“Ağıtlar konusunda başta Yaşar Kemal, Sabahattin Eyüboğlu, Ahmet Şükrü Esen, Muhan Bali, Ahmet Z. Özdemir, Alpay Kabacalı, Baki Yaşa Altınok, gibi değerli birçok yazar ve araştırmacı çok önemli çalışmalar yapmışlar, ağıtı öyküleriyle ortaya çıkarmışlardı (…) Bu araştırmalara girmemiş, Çorum yöresinde söylenmiş, yazılmış pek çok ağıt vardı Çorum yöresinde bu konuya eğilip, bu yörenin ağıtları üzerine araştırma yapan bir araştırmacı olmamıştır. (…) Bu sahada çalışırken gördük ki yitip giden ağıtlar, bugün ortaya çıkanlardan çok daha fazladır…” der.
“Çorum Tarihi ve Kültürü” başlıklı yazıdan da kısa bir bölüm alıntılayalım:
“Çorum yöresinde halk yazını ürünleri olan mani, destan, güzelleme, ninni, ilenç, taşlama gibi şiirlerin yanında ağıtlar da önemli bir yer tutmaktadır. Bunlardan en bilineni, “Hem Okudum Hem de Yazdım” ağıtıdır.
Çorum Yöresinde ağıt özelliği taşıyan uzun havalar da vardır. Bunlar genellikle bozlak türündedir. Kırşehir bozlaklarına benzerlik gösterse de kendi içinde ayrı bir havası vardır Bunlardan, “Ya Beni de Götür Ya Sen de Gitme”, “Malum Olsun Sana da Bak Ne Haldeyim” yaygın olarak bilinen örneklerdir…” der.
“Ağıtlar Üzerine” başlıklı yazıda; Alpay Kabacalı’nın, “Gül Yaprağın Döktü Bugün Ağıtlar, s. 14’ten aldığı şu satırları aktarmış:
“Ağıtlar insanoğlunun yaşı kadar eski, insan varlığının bulunduğu her yerde söylenecek kadar da yaygındır. Sözcük anlamı ağlama olan ağıtlar, genellikle bir ölümün ya da üzücü bir olayın ardından söylenen halk türküleridir Ölüm, hastalık, doğal afetler gibi çaresizlikler karşısında üzüntüyü, daha çok da isyanı ifade eden ezgili sözlerdir.
(SÜRECEK)
