KURUMSAL YAPI:
Ekonominin temel kuramı “insan ihtiyaçları sonsuz, kaynaklar daima kısıtlıdır” cümlesi ile başlar. Bu sebepledir ki modern uygarlık, mal ve hizmetleri etkin ve faydalı bir biçimde üretebilmek amacıyla, insanların ve bu insanların oluşturduğu grupların bir araya gelerek çalışmaları gereksinimini doğurmuştur.
Kurumsal yapılar, işte bu bir araya gelmiş grupların çalıştıklarında ortaya çıkan veya çıkması muhtemel kargaşa ve sıkıntılara son verebilmek amacıyla geliştirilmiş stratejik oluşumlardır
“KURULUŞLAR TIPKI BİR ORKESTRA GİBİ TEK TEK SESLERDEN DEĞİL ONLAR ARASINDAKİ İLİŞKİLERDEN VE İŞBİRLİĞİNDEN OLUŞMUŞ MELODİLER GİBİDİR” K.TETİK
Kurumsal yapılar “insanlar –iş-kaynaklar” arasındaki optimal ilişki kurmak üzere var edilmişlerdir. Başka bir ifade ile ortak bir amaç etrafında bir araya gelmiş ve bu amaçla çaba sarf eden insanların bulunduğu yerde verimli ve etkin sonuç alınabilmesi için örgütlenme ve kuramsallaşma kaçınılmazdır.
Kurumsallaşmanın olmadığı yerde, düzensizlik hâkim olur örneğin kursalumlık rak tigerir cümlesinin hiçbir anlamı yoktur, harflerin değişimi cümleyi anlaşılmaz kılar.Oysa doğrusu “kurumsallık kar getirir” dır .Evet ciddi paralar kazanabilmek için insanların ve kaynakların örgütlenmesi ve kurumsallaşması zorunludur.
Birçok şirket örgüt yapısını oluştururken klasik yapılanmalara dayanır. Çünkü bu tip yapılarda güç, sorumluluk, iş akışı, iş bölümü, uzmanlaşma ve hatta bölümler arası ilişkiler ve bağımlılık bu temelde ele alınmaktadır. Çağdaş ve modern gelişmeler klasik kurum yapılarını geliştirerek daha sosyal daha girift ama daha işlevsel yapılar kurmaktadır ve fakat her ikisinde de insan temelli olduğu için çalışanlarca kurumun yapısının çok iyi anlaşılması veya anlatılması gerekmektedir.
Hangi tip kurum olursa olsun oluşturulan bir örgütlenmede işbölümü ve yetki kullanımı çok doğru bir biçimde yapılanmalıdır.
Bu bölümde klasik ve modern kurum yapılarının olumlu ve olumsuz yönlerini kısaca ele alırsak:
“ENGELLER BENİ DURDURAMAZ, HER BİR ENGEL KARARLILIĞIMI DAHA DA GÜÇLENDİRİR. LEONARDO DA VİNCİ”
Klasik kurum özellikleri;
•Kurum çalışanları sürekli baskı altında tutar (bazı işletmelerde destekleyici olabilir)
•Uzmanlaşmış kadrolarla iş süreçleri doğru yönetilebilir
•Kaynak gruplarına veya işletme içi sorunlara yönelim ve başarı artabilir
•Güvenilir çalışma ortamları yöneticilerin inisiyatifi ile gerçekleşir
•İş tatmini yönünden yeterli değildir
•İş akışında psikolojik yetersizliklerle karşılaşılır,
•Hiyerarşik yapılanma daha keskin hatları ile hissedilir
•Kurallar yetki görev ve sorumluluklar keskin hatlarla belirlenmiştir
Modern kurum özellikleri:
•Kurumsal sistemde esneklik hâkimdir
•Çalışanlar daha özgür ve yaratıcılıkları ve deneyimlerini daha rahat kullanarak deneyim sahibi olur ve bu deneyim doğrudan işletmenin yararınadır
•Kadrolarda uzmanlaşma eğitim yoluyla sağlanarak işletme aidiyeti sağlanır işe devamı artar
•Kaynakların kullanımında süreçler doğru tanımlanmamış ise yönelim ve iş kayıpları fazladır sorunlara yönelimde uzlaşma için fazla zaman harcanabilir onun için kurumsal yapılanmada bölümler doğru tespit edilmelidir.
•İş tatmini hem çalışanlar hem de işverenler için daha tatminkâr olmaktadır
•İş akışında daha özgür bireylerin ürettiği mal ve hizmetin kalitesi daha fazladır
•Hiyerarşik yapılanma daha yatay ve karşılıklı işbirliğine dayalıdır tüm süreçler nihai karar alıcıya ulaşmadan önce kendi içersinde daha kolay çözümlenir
•Kurum içi yetki görev yapılanması daha sosyal içerikli işbölümüne dayalıdır sorumluluk dağıtılmıştır yalnız kimin ne sorumluluk da olduğu konusunda karmaşa yaşanabilir bununda çaresine önceden bakılarak tanımlar daha net yapılmalıdır.
Kurumsallaşma yolundaki bu yapısal farklılığa yaşanmış bir örnek vermek isterim.
“A tekstil işletmesinde üretim sürecindeki makine hattında kumaş serme makinesindeki bir bozukluk aynı zamanda dikim, ütü, depo, sipariş vs bütün süreci etkilemiş durumda olsun bu durumda kumaş sermedeki çalışan durumu vardiya amirine oda üretim şefine iletiyor üretim şefi durumu kendince analiz ederek ve birazda çekinerek üretim müdürüne bildiriyor üretim müdürü ise kaybın farkında fabrika müdürüne durumu arz ediyor……….”
Şimdi düşününüz fabrika müdürünün üzerinde bir genel müdür onunda hesap vereceği bir patron olsun ben yazarken sizler okurken sıkıldınız, bu arada ekonomik kaybı da unutmamanız gerekir
“HAYAL GÜCÜ, BİLGİDEN DAHA ÖNEMLİDİR” (ALBERT EİNSTEİN)
Sonuç olarak: Aslında olması gereken; bugünün karmaşık üretim süreçlerindeki sorunlara yönelik bir acil müdahale ekibinin hazır bulundurulması “anında” olayın olduğu yerde müdahalenin yapılması ve o makine hattı ile bütünleşmiş bir ekibin oluşturulmasıdır. Modern kurumsal yapılardaki rasyonel uygulamalar bu biçimde konuşlandırılmıştır.