ÖZENDİRİCİ ÖDÜLLERİN YARARLARI
Kurumsallaşma yolundaki ve kurumsallaşmış firmalarda özendirici ödüller çalışanlar için olası birçok fayda sunmaktadır. Bu yararlardan belki de en önemlisi :
“eylem ve çalışmaların sonucunda başarı ve bu başarımın ardından ödülün geleceğinin beklentisinin varlığıdır.”
Burada çalışanların tek amacının para kazanmak olduğunu unutmadan paranın bir arzulama derecesi olduğu gerçeğini de dikkate aldığımızda beklentinin artmasının motivasyonu ve güdülenmeyi artırdığını söyleyebiliriz.
Parça başına sabit ödeme yapılan bir uygulama veya satış başarımından ödenecek prim gibi bazı özendirme türlerinde ödülün başarımı izleyeceği beklentisi gerçeklik kazanır. Eğer daha çok parça üretirse orantısal olarak daha fazla para ödenecektir, aynı şekilde eğer daha fazla birim adet satacak olursa orantısal olarak daha fazla prim kazanılacaktır.
Ancak burada vergi sisteminin de önemli katkısı veya dezavantajı olacaktır daha fazla kazancın artan vergi dilimleri ile vergilendirilmesi daha fazla üretim satış vb. isteklendirmeyi bir miktar engelleyecektir. Fakat günümüzde bu sistemi uygulayan işletmeler söz konusu vergi dilimleri konusundaki uygulamalarda çeşitli boşluklardan yararlanma olanağına da sahiptirler.
Özendirici ödüller aynı zamanda eşitlik açısından da olumlu görüntüler verebilmektedir özendirici uygulamaların temelinde:
“DAHA ÇOK ÇALIŞAN DAHA FAZLA ÖDÜLLENDİRİLİR VE DAHA FAZLA KAZANIR” ilkesi yatmaktadır.
Bu tür bir oluşum birçokları tarafından çok da adil bulunmaktadır. Ayrıca eğer daha çok ücret elde etme arzulanabilir bir sonuç olarak düşünülürse özendirici ücret sistemleri davranışları değiştirebilme açısından da olumlu müdahalelere olanak vermektedir. Çünkü bu sistem olumlu yönde gelişebilecek bir ücret uygulaması yaratabilir ( işletmenin ve iş yapısının şekline göre)
Diğer taraftan özendirici uygulamaları destekleyen bunca koşullara bakılarak çalışanların bu tür özendirmeleri hemen kabullenebileceği düşünülebilir. Ancak her zaman bu kolay olmayabilir ve bu konuda çeşitli zorluklar da mevcuttur.
Örneğin çalışanlar maliyet-ödül ve başa baş analizleri yaparken ödüllerle maliyetlerinin arttığını göreceklerdir ve ne kadar çok çalışsalar da emeklerinin sürekli erozyona uğradığını düşüneceklerdir.
Ayrıca özendirmelerin sebebiyet verdiği beşeri sorunlar ve bunlar için gösterilen ek çabalar beklenen ekonomik kazancın değerini yok edebilir.
Sonuç olarak ne tür özendirme sistemi uygulanırsa uygulansın unutulmaması gereken bu sistemlerin çalışanlar için hem olumlu hem de olumsuz sonuçlar doğuracağıdır. Bu nedenle de uygulamaya geçmeden önce tüm veriler doğru analiz edilmeli ve sentezler gözden geçirilmelidir.