KDV Kanunu’nun 11/1-a maddesi uyarınca yurtdışındaki müşteriler için yapılan hizmetler KDV’ye tabi değil.
Kanun’a göre bir işlemin hizmet ihracı olarak değerlendirilebilmesi için hizmetlerin yurtdışındaki bir müşteri için yapılmış olması ve hizmetten yurtdışında faydalanılması gerekiyor.
Kanun’da yurtdışındaki müşteri; ikametgâhı, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurtdışında olan alıcılar ile yurtiçinde bulunan firmanın yurtdışında kendi adına müstakil olarak faaliyet gösteren şubeleri olarak tanımlanmış.
İstisnanın uygulanabilmesi için hizmetten yurtdışında faydalanılması şart. Diğer bir ifadeyle, yurtdışındaki müşteri için Türkiye’de yapılan hizmet, müşterinin yurtdışındaki iş, işlem ve faaliyetleri ile ilgili olmak zorunda. Ayrıca, hizmetin yurtdışındaki bir müşteri için yapıldığını tevsik eden fatura ve benzeri belgenin, hizmetin alıcısı olan yurtdışındaki müşteri adına düzenlenmesi gerekmekte.
Yurtdışındaki firmaların, Türkiye'ye ihraç edecekleri mal ve hizmetler Türkiye’de tüketildiğinden, bu firmalara söz konusu ihracatları için Türkiye’de verilen danışmanlık, aracılık, gözetim, müşteri bulma, piyasa araştırması v.b. hizmetler ise hizmet ihracı istisnası kapsamında değerlendirilmiyor.
Yabancı firmaların Türkiye'den ithal edeceği (Türkiye'den ihraç edilecek) mallar dolayısıyla verilen hizmetler ise ihracat istisnası kapsamında değerlendiriliyor.
Yurtdışından geçici olarak ithal edilen ve belirli bir işleme tabi tutulduktan sonra tekrar yurtdışına ihraç edilen mallarla ilgili olarak yurtdışındaki firmalara verilen hizmetler de istisna uygulamasından yararlandırılmakta.
İhracat istisnası, hizmetin ifa edildiği vergilendirme dönemine ait KDV beyannamesi ile beyan ediliyor. İstisnanın beyanı için, hizmete ait döviz alım belgesinin temin edilmiş olması zorunlu değil.
Hizmet ihracına ilişkin vergi istisnası, yurtdışındaki müşteriye düzenlenen hizmet faturası ile tevsik edilmek zorunda. Bunun için döviz alım belgesi ibrazı zorunluluğu bulunmuyor.
Yurtdışındaki müşteriler için ifa edilen hizmetler, hizmetin ifa edildiği dönemde, bedelin döviz olarak Türkiye'ye gelmesi beklenmeden ihracat istisnası kapsamında beyan edilebilmekte. Ancak, bu şekilde beyan edilen işlemlerle ilgili yüklenilen ve indirim konusu yapılamayan vergilerin iadesi ancak hizmet bedeli döviz olarak Türkiye'ye getirildikten sonra yapılabiliyor. Dolayısıyla, KDV iadesi talep eden mükellefin döviz alım bordrosu veya dövizin Türkiye'ye getirildiğini tevsik eden kambiyo mevzuatına göre geçerli diğer bir belge ile bu durumu tevsik etmesi şart.
Hizmet ihracatı uygulamasının iyi anlaşılabilmesi için aşağıda bazı örneklere yer verdik.
Örnek 1:
Türkiye'de mükellef (X) Mühendislik Ltd. Şti. Ürdün'de bulunan bir firma ile yaptığı anlaşma uyarınca bu firmaya Ürdün'de inşa edilecek bir tekstil fabrikası projesi çizimini yapmış ve buna ait bedeli ABD Doları olarak TC Merkez Bankası aracılığı ile tahsil etmiştir.
Bu proje çiziminde yukarıda belirtilen şartların tümü gerçekleştiğinden bu hizmet, hizmet ihracatı istisnasından yararlanacak ve (X) firması keseceği faturada KDV hesaplamayacaktır. Ayrıca ( X ) firması dilerse yapmış olduğu bu iş için Türkiye’de yüklenmiş olduğu ve indirim mekanizması ile gideremediği KDV’yi iade olarak bağlı olduğu vergi dairesinden talep edebilecektir.
Örnek 2:
Türkiye'de faaliyette bulunan (A) şirketi, Almanya'da yerleşik bir firma için, bu firmanın Türkiye'den satın aldığı tekstil ürünlerinin temin edilmesinde aracılık etmiş ve komisyon ücreti almıştır. Ücret, Almanya’dan Euro olarak ( A ) firmasının hesabına gönderilmiştir.
(A) şirketinin bu komisyonculuk hizmeti, hizmet ihracatı kapsamında KDV’ye tabi olmayacaktır. ( A ) şirketi dilerse yapmış olduğu bu iş için Türkiye’de yüklenmiş olduğu ve indirim mekanizması ile gideremediği KDV’yi iade olarak bağlı olduğu vergi dairesinden talep edebilecektir.
Örnek 3:
Yabancı bir firma, mallarının pazarlanmasını sağlamak amacıyla Türkiye'de bir büro açmıştır. Bu büro, pazarlama hedeflerini tam olarak tayin edebilmek için satışını yaptığı mallara olan talebin araştırılmasını Türkiye'de yerleşik ( D ) Danışmanlık firmasına vermiştir.
Bu Danışmanlık firmasının sözü edilen yabancı firmanın Türkiye'deki bürosuna verdiği hizmet, bu büronun Türkiye'deki faaliyetlerini ilgilendirdiğinden ihracat istisnasından yararlanamayacaktır.
Yabancı firmanın Türkiye’de bürosunun olmaması halinde de söz konusu hizmet ihracat istisnasından yararlanamayacaktır.
Örnek 4:
Türkiye'de yerleşik olan ve aracılık faaliyetinde bulunan ( Y ) şirketi, Japonya'da yerleşik bir firmanın mallarına Türkiye'de müşteri bulmaktadır.
Bu şirketin aracılık faaliyeti kapsamında yaptığı hizmetten Türkiye'de yararlanıldığından, bahse konu hizmet ihracat istisnası kapsamında değerlendirilmeyecektir. Faturanın yabancı firma adına düzenlenmiş ve hizmet bedelinin Türkiye'ye döviz olarak getirilmiş olması bu durumu etkilemeyecektir.
