Elbette durup dururken nereden çıktı bu İş Bankası olayı diye sorulabilir. Nereden çıktı bu CHP hissesi, nereden çıktı bu Atatürk hissesi sorunu diye sorulabilir.

Oysaki Cumhurbaşkanı Erdoğan, Azerbaycan ziyareti dönüşünde, yani 17 Eylül 2018 günü uçakta gazetecilere "İş Bankasındaki CHP hisseleri hazineye devredilecek" dedi.

Ve de CHP'nin mülkiyetindeki Atatürk hisseleri bir kez daha gündeme düşürülür, konu hem yazılı hem görsel basında uzun uzadıya tartışılır oldu.

Ama CHP, "...hangi yasayı çıkartırlarsa çıkartsınlar, CHP hisselerinin Hazine'ye devri hukuken mümkün değil" diyerek, "eğer böyle bir girişim olursa -ki, iktidar tarafından hazırlığı yapılmakta- her türlü hukuki yola başvuracağız" dedi.

***

Neden kurulmuştu bu banka?

Cumhuriyetin temellerinin atıldığı 1923 yılında Atatürk'ün, "Siyasal ve askeri zaferler ne kadar büyük olursa olsunlar, ekonomik zaferle taçlandırılmazlarsa meydana gelen zaferler devamlı olamaz, az zamanda söner" sözleriyle yeni bir milli bankanın kurulmasına işaret edilir.

Çünkü o dönemde yalnız iki banka faaliyettedir. 1856'da kurulmuş Osmanlı Bankası ve 1863’te kurulmuş Ziraat Bankası.

Bunun üzerine milli ekonominin temellerinin atıldığı İzmir İktisat Kongresi'nde, Atatürk'ün direktifiyle Türkiye İş Bankası’nın kurulmasına karar alınır.

* * *

Ne zaman kurulmuştu bu banka?

% 28,09'u Atatürk hisselerinden oluşan İş Bankası 26 Ağustos 1924 günü kurulmuştu. Kuruluş sermayesi olan 1 milyon TL’nin 250 bin TL'si Atatürk tarafından karşılanmıştı. Peki, nereden gelmişti bu para?

Hindistanlı Müslümanlardan...

Hindistanlı Müslümanlarca (ki, Pakistan henüz ayrılmamıştı) kurtuluş savaşına destek için Türkiye'ye tam 1 milyon lira gönderilir. (1,5 milyon sterlin olduğu da söylenmektedir)

Atatürk'ün talimatıyla kalan para Osmanlı Bankası’na yatırılır.

Ve bu paranın 250 bin lirası kuruluş sermayesine katkı olması amacıyla, kurucu olarak görevlendirilen Celal Bayar'a verilir. Ve de banka kurulur.

Ancak vasiyeti üzerine Atatürk hisselerinin mülkiyeti, o günün tek partisi olan CHP'ye verilir. Ve yine vasiyeti üzerine Atatürk hisselerinin geliri, 1931’de kurulan Türk Tarih Kurumu ile 1932’de kurulan Türk Dil Kurumu'na bırakılır.

Ve 11 kişilik banka yönetiminde CHP'nin 4 üyesi ile varlığı, bir ölçüde Atatürk'ün vasiyetinin denetçisi konumundadır.

***

Bundan önce de iki kez bu hisseler hazineye devredilmiş, ama Anayasa Mahkemesi kararıyla iade edilmişti.

Birincisi, Demokrat Parti (DP) döneminde olmuştu.

DP döneminde 1951 yılında çıkarılan ve halk diliyle "el koyma kanunu", İsmet Paşa'nın tabiriyle "Müsadere Kanunu" denilen bir kanunla CHP hisselerine el konulmuştu. Ama 1963 yılında Anayasa Mahkemesi'nin kararı ile iade edilmişti.

Anayasa Mahkemesi 1962'de kurulmuş, çıkarılan bu kanun CHP'nin başvurusu üzerine I963’te iptal etmişti.

İkincisi ise 14 Eylül 1980 darbesi döneminde olmuştu.

12 Eylül darbesiyle siyasi partiler kapatılmış, mal varlıklarına el konulmuştu. İş Bankası'ndaki CHP hisseleri de Hazine'ye devredilmişti. Ama 1992'de partilerin yeniden faaliyete geçmesiyle ve yine Anayasa Mahkemesi kararı ile 1993'te iade edilmişti.

***

O halde bu hisselerin devri, neden tekrar gündeme getirildi? Evet, neden?

-Acaba sorun, ne CHP'dir ne de Atatürk'tür; sorun, o parayı mı kullanmaktır?

-Sorun, bugün Türkiye'nin en güçlü ikinci bankasını denetim altına almak ve genelde tüm bankalar üzerinde söz ve güç sahibi mi olmaktır?

-Ya da sorun, İş Bankası'ndaki Atatürk hisselerinden yola çıkarak özellikle yerel seçimler öncesi Atatürk üzerinden yeni bir kamplaşmanın yolunu mu açmaktır?

Çünkü İş Bankası'ndan yapılan bir açıklama ile "İş Bankası siyaset malzemesi yapılamayacak önemli bir kuruluştur" uyarısı yapılmıştır.

Evet, bugün ne anlamı vardır böyle bir konuyu siyasetin gündemine taşımanın?

Yani bugün ekonomideki temel sorun, İş Bankası'ndaki Atatürk hisseleri midir? Ve de bugün bu hisseler hazineye devredilince Türkiye ekonomisi düzlüğe mi çıkacaktır?