Çorum İş Kadınları Derneği, Anitta Otel ve ÇORUM HABER’in kültür-sanat eki Yazılıkaya Yayın Kurulu’nun ortaklaşa düzenlediği söyleşide kalabalık bir dinleyici kitlesine seslenen Önay Alpago, Anadolu topraklarında kadının toplumsal yeri ile temel hak ve özgürlüklere sahip olmasını geçmişten günümüze geniş bir perspektifle ele aldı.
Hitit tabletlerinden anlaşıldığı üzere, yüzyıllar önce kadına tanınan hakların ancak 2000 yıl sonra kanunlaşabildiğine dikkat çeken Alpago, “Kadınlarımız bugünkü konumlarını önce Allah’a, sonra da Atatürk’e borçludur. Türk kadını, Atatürk’ün kurduğu Cumhuriyet’le birlikte kul olmaktan yurttaş olmaya geçmiştir. Bu bakımdan Cumhuriyet, tam anlamıyla bir kadın devrimi olmuştur.” diye konuştu.
Kadın, Aile ve Sosyal Hizmetlerden Sorumlu eski Devlet Bakanı, Hukukçu ve Akademisyen Önay Alpago; Çorum İş Kadınları Derneği, Anitta Otel ve Yazılıkaya Yayın Kurulu’nun işbirliği ile düzenlenen toplantıda Çorumlular’la buluştu.
Cumartesi günü Anitta Otel’de gerçekleştirilen “Kadın İsterse” konulu söyleşiye katılan Önay Alpago, Türk kadınının vatandaşlık kimliğine Atatürk ve Cumhuriyet sayesinde kavuştuğunu belirterek, Medenî Kanun ve karma eğitimle birlikte erkeklerle eşit haklar elde eden kadınların yine Ulu Önder sayesinde üstelik pek çok Avrupa ülkesindeki hemcinslerinden önce seçme ve seçilme hakkına sahip olduğunu vurguladı.
Çorum Barosu Başkanı Altan Akpınar, CHP İl Başkanı Hasan Suvacı, CHP İl Kadın Kolları Başkanı Firdevs Yalçın, CHP Merkez İlçe Kadın Kolları Başkanı Gülhan Eke, İl Genel Meclisi Üyesi Yıldız Bek, Belediye Meclisi Üyeleri Mehmet Tahtasız ve Levent Çöphüseyinoğlu’nun yanı sıra ağırlıklı olarak kadınlardan oluşan bir dinleyici topluluğuna hitap eden Alpago, Anadolu topraklarında kadının toplumsal yerini ve temel hak ve özgürlükleri kazanımını, tarihsel süreç içerisinde irdeleyerek geniş bir perspektifle ele aldı.
Hitit tabletlerinde bile boşanma hâlinde eşlerin mallarının eşit bölüşümünden bahsedildiğini belirten Alpago, “Bu topraklarda yüzyıllar önce kadına tanınan haklar ne yazık ki ancak 2000 yıl sonra kanunlaşabilmiştir. Bu da Ulu Önder Atatürk ve O’nun kurduğu Cumhuriyet sayesinde olmuştur.” dedi.
“İLK NÜFUS SAYIMINDA KADINLAR YOK SAYILDI”
II. Mahmut döneminde gerçekleştirilen ilk nüfus sayımında kadınların dışarıda tutulduğunu ve sadece erkeklerle büyükbaş hayvanların sayıldığını hatırlatan Önay Alpago, kadınların bir meta gibi alınıp satılabildiği “Avrat Pazarları”nın ise 1800’lü yılların ortalarında kaldırıldığını anımsattı.
“CUMHURİYET, BİR KADIN DEVRİMİDİR!”
Cumhuriyet’in tam anlamıyla bir “Kadın devrimi” olduğunu vurgulayan Önay Alpago, “Kadınlarımız bugünkü konumlarını önce Allah’a, sonra da Atatürk’e borçludur. Atatürk’ün 29 Ekim 1923 tarihinde hayata geçirdiği Cumhuriyet’le birlikte kadınlarımız, kul olmaktan yurttaş olmaya geçmiştir. Türk kadını vatandaşlık kimliğine Atatürk ve Cumhuriyet sayesinde kavuşmuştur. Önce Medenî Kanun’la resmî nikâh mecburiyeti getirilmiş; Tevhid-i Tedrisat Kanunu’yla bilimsel, evrensel ve millî bir eğitimle tanışan ülkemizde karma eğitimle birlikte kadın ve erkek eşit eğitim hakkına sahip olmuştur. Ancak tüm bunlar kolay yapılmamıştır. Çünkü Türk Devrimi; Fransız, Rus ve Çin devrimlerinden daha farklı ve daha zor olmuştur. Türk Devrimi, sömürge ülkelere de bağımsızlıklarını kazanmaları yolunda bir ışık tutmuş, örnek bir devrim olmuştur.” diye konuştu.
“DÜNYA İKİNCİLİĞİNDEN YÜZÜNCÜ SIRAYA…”
Medenî Kanun ve eğitimde yapılan yeniliklerin ardından kadınların siyasî alanda da var olmalarını yine Atatürk’ün sağladığını aktaran Alpago, şöyle devam etti:
“Atatürk, Türk milletinin o güne kadar yaptığı en büyük hatanın ‘kadını değersizleştirmek’ olduğunu fark ederek, Cumhuriyet’in 10. yılında halkçılık ve eşitlik ilkesiyle her meslekten kadına seçme ve seçilme hakkı verdi. Hâlbuki kadınlara bu hak; Fransa’da 1946, İtalya’da 1948, Japonya’da 1950 yılında sağlanırken, Medenî Kanun’u örnek aldığımız İsviçre’de bile kadınlara seçme ve seçilme hakkı ancak 1972 yılında verildi.”
1935’teki Genel Seçimler’de 18 Türk kadınının TBMM’ne girdiğini ve o tarihte Meclis’teki temsil oranı bakımından dünya ikincisi olduğumuzu kaydeden Alpago, Davos Dünya Ekonomik Forumu tarafından en son hazırlanan rapora göre Meclis’teki kadın temsil oranında 144 ülke arasında 100. sıraya gerilediğimizi söyledi.
“BU ÜLKEDE BİR KADIN OLMAK, BİR DE AĞAÇ OLMAK ÇOK ZOR”
Aynı rapora göre toplumsal cinsiyet ayrımcılığında Türkiye’nin 136. sırada olduğunu bildiren Önay Alpago, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Kadın istihdamında OECD ülkeleri arasında sonuncuyuz. 81 ilimizden sadece 7’sini kadın belediye başkanları yönetiyor. 4+4+4 eğitim sisteminde okuyan 34 bin kız öğrenci ilk dört yılık periyottan sonra okuldan alınmış durumda. Bunların pek çoğu ne yazık ki çocuk gelin oldu. Çocuk gelin oranında ise Gürcistan’dan sonra dünya ikincisiyiz. Bu ülkede bir kadın olmak, bir de ağaç olmak gerçekten çok zor. Çünkü her ikisine de rahatlıkla kıyıyorlar. Sinop Nükleer Santrali ve 3. Havalimanı yapımı için binlerce ağaç kesilirken; bu yıl 28 çeken Şubat ayında bile 30 kadın öldürüldü.”
“KOALİSYON HÜKÛMETLERİ, CUMHURİYET’İN SİGORTASIDIR”
Genel siyaset ve gündemdeki 16 Nisan Referandumu’na ilişkin görüşlerini de aktaran eski Devlet Bakanı Önay Alpago, “Kişisel izlenim ve tecrübelerime dayanarak söylüyorum ki ne kadar kötü gösterilse de koalisyon hükûmetleri; Cumhuriyet’in ve Parlamento’nun sigortasıdır. Çünkü koalisyon bir partinin aşırılıklara kaçmasını sınırlıyor, taşkınlıklarını engelliyor.” dedi.
“ÇARE, BİZİM ELLERİMİZDE…”
16 Nisan Referandumu’nda “Evet” çıkması hâlinde kadın haklarının geriye gitmesi gibi bir risk bulunduğuna dikkat çeken Alpago, “Afganistan ve İran örneklerinde buna tanık olduk. Referandumda ‘Evet’ çıkması durumunda temel hak ve özgürlüklerin kısıtlanması yönünde en tehlikede olan kitle, biz kadınlar olacağız. Çünkü Cumhurbaşkanı Erdoğan, zaten her fırsatta kadın ve erkeğin eşit olmadığını tekrarlayıp duruyor.” ifadelerini kullandı.
HAYRANLIK UYANDIRDI
Söyleşi boyunca akıcı Türkçesi, bilgisi ve zarafetiyle hayranlık uyandıran Önay Alpago, son bölümde katılımcıların sorularını da yanıtladı.
Etkinliğin sonunda Çorum İş Kadınları Derneği Başkanı Semrin Kaleli ve Genel Müdürümüz Mehmet Yolyapar tarafından Alpago’ya bir teşekkür plâketi ve Hitit kesesi içerisinde leblebi hediye edildi.
