Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, buğdayda üreticinin mağdur olduğunu bildirerek, “Hasatta çıkardığı yanlış kararnameyle buğdayda fiyatların düşmesine neden olan hükümetimiz, primi artırarak hatasını telafi etmeli, üreticinin zararını gidermelidir” dedi.
Bayraktar, yaptığı açıklamada, buğdayda hasat zamanı çıkan kararnamenin üreticinin belini büktüğünü, fiyatlardaki düşüşün, üreticiyi büyük sıkıntıya soktuğunu belirtti. Üreticinin ilk darbeyi, hasatta çıkarılan kararnamenin etkisiyle düşen fiyatlarla yediğine dikkati çeken Bayraktar, İç Anadolu ve Doğu Anadolu’nun bazı illerinde yaşanan kuraklığın ürüne verdiği zararın ikinci darbe, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) müdahale alım fiyatlarını açıklamakta gecikmesi ve üreticinin talebini karşılamayan bir fiyat açıklamasının üçüncü darbe olduğunu vurguladı.
Şemsi Bayraktar, bu ortamda hızlı ve acil karar alınması, kilogramda 5 kuruş olarak ödenen primin artırılması gerektiğini, bu yapılmazsa stratejik bir ürün olan buğdayda üreticinin üretimden kaçırılacağını belirtti.
Üretim döneminin başından itibaren buğday sezonunun çoğu çiftçi adına iyi geçmediğini, bazı bölgelerde çiftçinin fiyat nedeniyle üretim artışına sevinemediğini, İç Anadolu ve Doğu Anadolu’daki kimi illerinde ise üreticiyi hem kuraklık hem de fiyatların vurduğunu bildiren Bayraktar, Ekim ve Kasım’da yağışların yetersiz kalması nedeniyle bazı yörelerde çiftçinin, mecburi sulama yapınca sulama maliyetlerinin arttığına, hatta yeniden ekim yapmak zorunda kaldığına dikkati çekti. İçlerinde Kayseri, Kırşehir, Çorum, Kars, Yozgat, Ağrı, Ardahan, Çankırı, Erzurum’un yer aldığı illerde kuraklık nedeniyle yüzde 10 ile yüzde 80 arasında değişen ürün kayıpları yaşandığını belirten Bayraktar, “Buğday çiftçimiz açısından çok önemli bir ürün. Doğu Karadeniz kıyı şeridi dışında hemen her yerde yetiştiriliyor. 23,8 milyon hektar tarım arazisinin 11,4 milyon hektarı tahıla, bu alanın da üçte ikisinden fazlası olan 7,7 milyon hektarı buğdaya ayrılıyor” dedi.
Bu kadar önemli bir ürün olmasına, piyasasının çok dikkat gerektirmesine, üstüne üstlük ekim dönemi başında yağış yetersizliği nedeniyle kuraklık yaşanmasına rağmen, bunlar yetmezmiş gibi, hasat döneminde, 27 Haziran 2017’de çıkarılan talihsiz kararnameyle buğday, arpa ve mısırda yüzde 130 olan gümrük vergisi oranlarının, buğdayda yüzde 45’e, arpada yüzde 35’e, mısırda yüzde 25’e indirildiğini belirten Bayraktar, şunları kaydetti:
“Üreticimiz ilk darbeyi, hasatta çıkarılan kararnamenin etkisiyle düşen fiyatlarla yemiştir. Hasatta çıkardığı yanlış kararnameyle buğdayda fiyatların düşmesine neden olan hükümetimiz, primi artırarak hatasını telafi etmeli, üreticinin zararını gidermelidir. Buğdayda hasat zamanı çıkan kararname üreticinin belini bükmüştür.
Gümrük vergisi oranlarının indirilmesi, ithalat yapılmasa da psikolojik etki nedeniyle buğday üretici fiyatlarını düşürdü. Fiyatlardaki düşüş, üreticimizi büyük sıkıntıya sokmuştur. Hasadın başında tonu ekmeklikte 1000-1050, makarnalıkta 1050-1150 lira olan fiyat, bazı bölgelerde ekmeklikte 800 liraya, makarnalıkta 900 liraya kadar geriledi. Hatta Trakya bölgemizde buğday fiyatı tonda 750 liraya kadar indi. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) hemen devreye girmesi gerekiyordu.
İç Anadolu ve Doğu Anadolu’nun bazı illerinde yaşanan kuraklığın ürüne verdiği zarar ikinci darbe, TMO’nun müdahale alım fiyatlarını açıklamakta gecikmesi ve üreticinin talebini karşılamayan bir fiyat açıklaması üçüncü darbe olmuştur.
TMO’nun acilen piyasaya girmemesi ve 12 Temmuz’a kadar müdahale alım fiyatını açıklamaması piyasayı çok olumsuz etkiledi. Piyasada denge bozuldu; üretici-tüccar-sanayici zinciri kırıldı. Öyle ki, karardan önce, üretici ürününü satacak tüccar, tüccar ise üreticiden satın aldığı ürünü alacak fabrika bulamadı.
İçlerinde Kayseri, Kırşehir, Çorum, Kars, Yozgat, Ağrı, Ardahan, Çankırı, Erzurum’un yer aldığı illerimizde sezonun büyük bölümüne yayılan kuraklık nedeniyle yüzde 10 ile yüzde 80 arasında değişen ürün kayıpları yaşandı. Odalarımızdan aldığımız bilgilere göre, Kayseri’de 2 milyon dekar alanda yüzde 30, Kırşehir’de 926 bin dekar alanda yüzde 10-50, Çorum’da kimi alanlarda yüzde 80, Kars’ta yüzde 70-75, Yozgat’ta yüzde 30-70, Ağrı’da yüzde 60, Ardahan’da yüzde 40, Çankırı’da yüzde 35’in üzerinde kuraklık kaynaklı buğday ve diğer tahıl kayıpları görüldü. Erzurum’da soğuk hava ve kuraklık nedeniyle yüzde 70’e varan kayıp yaşandı” dedi.
(Haber Merkezi)
