Eski alışkanlıktan kalan sahurda kızartma hamur yenmesi, biraz azaldı ama yine de yoğunlukla devam ediyor.
Ne zaman ulu mezarın önünden geçsem 62 sene önce, yolun mezar tarafından giden rahmetli İsmail Bezgin ile benim de yürüdüğüm yolun diğer tarafından karşımdan gelen, fakirliği kıyafetinden okunan adamın üç adım gerisinde gelen karısına:
"Aha Bezgin İsmail. Dünyanın malı var. İki tava mayalısını yiyemez!" deyişini unutamıyorum.
Herhalde kendisi üç tava mayalısını yiyebildiği için, karısına övünüyordu...
Tava mayalısı yağda kızartılır. Yağın da kullanım süresi bitince atılma zamanı gelir. Ramazan boyunca atılma zamanı gelmiş yağların lavaboya döküldüğünü hepimiz biliriz. Biliriz de olayın felaket olduğunun çok azımız farkındayız.
Şimdi bu felaketi biraz irdeleyelim:
Lavaboya dökülen kızartma yağlarının öylece akıp gittiğini düşünüyorsanız yanılıyorsunuz...
Evlerde kullanılan atık yağ sulara, toprağa, lavabo, klozet gibi alıcı ortamlara döküldüğünde çevreye inanılmaz ölçüde zarar veriyor. Doğaya bırakılan bir litre atık yağ, içme suyunu inanılmaz ölçüde kullanılamaz hale getiriyor.
Fritözlerde ya da tavalarda kızartma yapıldıktan sonra dökülen yağlar denizlere, göllere, akar sulara ve içme suyu kaynaklarına geri dönüşü olmayan zararlar veriyor. Kanalizasyonu tıkıyor. Çevreyi kirletiyor. Yeraltı su kaynaklarına sızarak doğal yaşamın dengesini bozuyor, balık ve diğer canlıların ölmesine neden oluyor.
Bu yüzden hepimiz bu konuda duyarlı olmalı ve de çevremizdeki insanları bilinçlendirmeliyiz. "444 28 45 numaralı ALO ATIK HATTI"nı veya diğer lisanslı bitkisel atık yağ toplayıcı firmaları ve iş birliği yapan bazı belediyeleri aradığınızda beş litreye kadar olan yağları gelip alıyorlar. Bazı firmalar da teşvik için 5 litre kızartma yağına karşılık bir litre sıvıyağ bile hediye ediyor.
Toplanan bu atık yağlar birtakım kimyasal işlemlerden sonra dizel motorlu araçlarda kullanılacak biyodizele dönüşüyor. Biyodizel için bir kez kullanılmış kızartma yağı uygundur.
Zaten kızartma yağı sağlığımız için bir kez kullanılmalıdır. Yağ bir kereden fazla kullanıldığında kömürleşiyor. İnsan sağlığı için zararlı hale geliyor. İçindeki kanserojen polar madde oranı artıyor. Yağdan tasarruf edeceğiz diye sağlığı riske atmaktan büyük yanlış olamaz.
28 45" numaralı ücretsiz "ALO ATIK HATTI"na İstanbul, Kocaeli, Bursa, İzmir, Antalya, Ankara, Gaziantep illerinden ulaşılabiliyor.
Bu iller dışında kalan illerde ise 0262 444 28 45 ve 0262 754 16 59 nolu telefonlardan ulaşılabiliyor.
ok çaresizlik içinde kalınıp atık yağı lavaboya dökme zorunluluğu oluşursa; çamaşır suyu sulandırılarak atık yağa dökülüp biraz bekletilirse yağ sabunlaşarak doğada daha kolay çözülür. Bunun çok zorunlu durumlarda kullanılacağı bilinen bir şeydir.
Yeri gelmişken yeni bir bilgi daha sunayım:
Yanlışlıkla çamaşır suyu içme olayları olabiliyor. Bu durumda yapılacak iş hemen zeytinyağı içmektir. Zeytinyağı ile çamaşır suyu sabuna dönüşeceğinden hazım sistemi tahribatı olmaz.
Bayram sonu yazısını böylece sonlandıracaktık ama yeni ve ilginç bir bilgiye daha ulaştık. Ben aslında bu yazıyı kaleme almaya başladığımda lavaboya dökmek zorunda kaldığımız yağı zararsız hale getirmenin çaresini arıyordum. Biz sabunlaşmış yağı dökmeyi düşünürken daha çok Ege Bölgesinde köy sabunu yapıp kullanan yerler olduğunu öğrendim.
ın ilinin Ortaklar Beldesine bağlı Dere Köy'de ikamet eden Nurcan Kılınç’ın AA muhabirine yaptığı açıklama şöyle:"Tüm köylüler yıl boyunca biriktirdikleri kızartma yağlarını bir araya getiriyor. Yağ önce suda kaynatılarak temizleniyor. Ardından beş kilogram yağa bir kilogram denk gelecek şekilde kostik dökülüp sabun kıvamını alıncaya kadar 5 - 6 saat daha kaynatılıyor ve sonrasında kuruması için kalıplara dökülüyor. İki gün sonra daha katılaşan sabun kesilip yeniden kurumaya bırakılıyor. Son olarak atık yağ getirenler getirdikleri yağ oranına uygun şekilde sabunları paylaşıyorlar. 63 yaşındaki bir kadın çocukluğundan beri dışarıdan sabun almadıklarını söylüyor. Bu suretle bir taşla iki kuş vuruyorlar. Hem doğayı kirlenmekten kurtarıyorlar hem de günlük kullanılabilen doğala özdeş bir ürün elde ediyorlar."
Böylece yazımızı sonlandırmış olduk.
En güzel günler sizlerin olsun...
