Maliye Bakanlığı’nca yayımlanan Vergi Usul Kanunu Sirküleri ile mükelleflerin elektronik defter tutma zorunluluğu ile ilgili takvim netleştirildi.
Bilindiği üzere Maliye Bakanlığı’nca yayımlanan 421 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile elektronik fatura düzenleme zorunluluğu kapsamına giren mükelleflerin, elektronik defter uygulamasına 2014 takvim yılı içerisinde geçmelerinin zorunlu olduğu ifade edilmişti.
Anılan Genel Tebliğe göre Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 25 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar; Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları (tütün, alkol, kolalı gazozlar) imal, inşa veya ithal edenler ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 10 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar elektronik fatura düzenleme ve alma zorunluluğu kapsamında bulunmaktalar.
Bakanlıkça yayımlanan 67 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Sirkülerinde yapılan açıklamalar neticesinde yukarıda belirtilen ve elektronik defter tutma zorunluluğu kapsamına alınan mükelleflerden;
a) Elektronik defter uygulamasına 2014 Aralık ayı içerisinde başvuranların 1/1/2015 tarihinden itibaren,
b) Elektronik defter uygulamasına 2014 Aralık ayından önce başvuranların en geç 2014 Aralık ayından başlamak üzere,
c) Özel hesap dönemine tabi olanların 1/12/2014 tarihinden önce elektronik defter uygulamasına başvuru yapmaları ve en geç 2014 Aralık ayı içerisinde,
elektronik defter tutmaya başlamaları gerekiyor.
Elektronik defter kapsamına giren mükellefler, yevmiye defteri ile defteri kebir kayıtlarını elektronik ortamda oluşturmak ve istendiğinde ibraz edilmek üzere yine elektronik ortamda muhafaza etmek zorundalar. Bahsolunan bu iki defter dışında tutulması zorunlu olan diğer defterlerin elektronik ortamda tutulma zorunluluğu bulunmuyor.
E-defter uygulaması hem gerçek hem de tüzel kişileri kapsıyor.
Elektronik defter tutma zorunluluğu kapsamına giren veya böyle bir zorunluluk olmamakla birlikte kendi isteği ile elektronik defter tutmak isteyen gerçek veya tüzel kişilerin aşağıda yer alan şartları taşımaları gerekmekte:
a) Gerçek kişi mükelleflerin 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu kapsamında bir nitelikli elektronik sertifikaya sahip olmaları,
b) Tüzel kişi mükelleflerin ise elektronik fatura uygulaması kapsamında Mali Mühür temin etmiş olmaları
c) e-defterin tutulması, kaydedilmesi, onaylanması, saklanması ve ibrazında kullanılacak uyumlu bir yazılıma sahip olunması gerekmekte.
Yukarıdaki şartları taşıyan gerçek veya tüzel kişilerin, uygulamadan yararlanmak için gerekli bilgi ve belgelerle birlikte yazılı olarak başvuruda bulunmaları gerekiyor.
Elektronik defterler aylık dönemler itibariyle oluşturulacak ve saklanacak.
Gerçek ve tüzel kişiler açısından elektronik defterlerin oluşturulmasında temel kural, defterlerin ilgili olduğu ayı takip eden ayın son gününe kadar oluşturulması ve beratlarının alınması şeklinde. Beratlar, sistem üzerinde Gelir İdaresi Başkanlığı’nca her bir mükellef ve her bir aya özgü olarak düzenlenecek ve mükelleflerce saklanacak. Bu şekilde aylık dönemler itibariyle oluşturulan defterlerde, önceki aylara ait kayıtlar hariç olmak üzere sadece ilgili olduğu ayın kayıtlarının yer alması gerekiyor.
Gerçek kişiler için Aralık ayına ilişkin elektronik defter oluşturma süresi yıllık gelir vergisi; tüzel kişiler için ise hesap döneminin son ayına ilişkin elektronik defter oluşturma süreci kurumlar vergisi beyanname verme süresine bağlanmış durumda.
Hesap döneminin ilk ayına ilişkin olarak alınan elektronik defter beratı “Açılış Onayı”; hesap döneminin son ayına ilişkin olarak alınan elektronik defter beratı ise “ Kapanış Onayı” yerine geçecek. Bu iki ayın arasında yer alan dönemlere ilişkin elektronik defter beratları ise defterlerin fiilen oluşturulmalarını ve sonrasında değiştirememelerini sağlamaya yönelik olarak sistem tarafından üretilecek.
Herhangi bir elektronik defterin imzalandıktan ve beratı alındıktan sonra değiştirilmesi durumunda, oluşturma anındaki imza değeri ile berat arasındaki bağ kopacak ve tüm defter geçersiz sayılacak. Herhangi bir döneme ait beratın saklanmaması durumunda söz konusu dosyanın VUK ve Türk Ticaret Kanunu karşısında yasal defter olarak kabulü mümkün değil.
Elektronik defter oluşturmada ticari yazılım kullanmak isteyenlerin GİB sayfasında duyurulan Başkanlıkça onaylanmış yazılımlardan birisini kullanmaları gerekiyor.
Elektronik defter ve beratların mükelleflerin kendilerine ait bilgi işlem sistemlerinde muhafaza edilmesi mecburi.
Elektronik defterler ile beratları, ihtiyaç ölçüsünde çoğaltılabilecek veya yedeklenebilecek. Bu şekilde oluşturulan kopya dosyalar da VUK ve TTK uygulamasında geçerli yasal defter olarak kabul edilecek.
E-defter uygulaması özellikle yüksek hacimlerde defter bastıran mükelleflerde kağıt, noter ve depolama maliyetlerinde tasarruf sağlayacak.
E-defter uygulamasının ilerleyen dönemlerde Maliye Bakanlığınca sürekli gözetim ve denetim için kullanılacağı beklenmekte.