Son zamanlarda, doktor, avukat, mimar, mühendis gibi serbest meslek faaliyeti anlamında faaliyet gösteren kişilerin satın almış oldukları taşıtlara ilişkin, ödedikleri katma değer vergisi, özel tüketim vergisinin gider yazıp yazamayacaklarına ilişkin sorular gelmektedir, aslında çok defa yazdık ama bir kez daha tekrarlamış olalım.
Öncelikle bu kişilerin almış oldukları araçları 3 katagoride ele almak gerekir;
1. Özel Binek Otomobili: Otomobil alımları eğer sıfır araç olarak alınıyor ise satıcı fatura düzenleyecek, düzenlenen faturada yer alan katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi ister gider olarak, ister isek otomobilin maliyetine aktarmak suretiyle bu toplam tutar üzerinden amortisman ayırmak suretiyle gider yazılabilecektir. Eğer ikinci elden satın alınıyor ve satan taraf fatura veremiyor ise mutlaka gider pusulası ile alım yapılacaktır. bu durumda katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi doğmayacaktır.
Yeni yada ikinci el olarak alınan otomobillere ait, bakım onarım harcamaları, akaryakıt harcamaları, amortismanları, kasko ve trafik sigortaları, kiralama giderleri gibi..(Motorlu taşıtlar vergisi hariç) defter kayıtlarına gider olarak işlenebilecektir.
2.Ticari Araç: Ticari araç alımları eğer sıfır araç olarak alınıyor ise satıcı fatura düzenleyecek, düzenlenen faturada yer alan katma değer vergisi doğrudan defter kayıtlarına indirilebilir KDV olarak işlenecektir, başka bir deyimle KDV'den yararlanılabilinecektir. Özel tüketim vergisi ise ister gider olarak, ister isek otomobilin maliyetine aktarmak suretiyle bu toplam tutar üzerinden amortisman ayırmak suretiyle gider yazılabilecektir. Eğer ikinci elden satın alınıyor ve satan taraf fatura veremiyor ise mutlaka gider pusulası ile alım yapılacaktır. bu durumda katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi doğmayacaktır.
Yeni yada ikinci el olarak alınan Ticari araçlara ait ait, bakım onarım harcamaları, akaryakıt harcamaları, kasko ve trafik sigortaları, amortismanları, motorlu taşıtlar vergisi hariç) kiralama giderleri gibi.. giderler defter kayıtlarına işlenebilecektir.
3. JEEP Niteliğindeki Araçlar : Bu araçlarda da aynen otomobil için açıklanan hususlar geçerlidir. Kişiler arasında Jeep türü araçları ticari araç olarak nitelendiren taraflar var ise de maalesef vergi hukukumuz jeep türü araçları "özel binek otomobili" sınıfına dahil etmiştir.
Diğer taraftan yukarıda yazılı farklı araçların maliyet tutarlarına ilişkin amortismanlarının ve harcamaların gider olabilme hakkından yararlanabilmek için satın alınan aracın mutlaka işletmemizin envanterine duran varlık olarak kayıt etmemiz gerekmektedir.
Aynı zamanda işletme kayıtlı olan bu araçların satılması halinde, maliyet bedelinden gider yazılan amortismanlar düşüldükten sonraki kalan maliyet bedeli ile satış bedeli arasındaki fark kar olarak defter kayıtlarına yazılacaktır. Satılan araç özel binek otomobili ve jeep ise Katma değer vergisi % 1, ticari araç ise % 18 olarak hesaplanarak alıcıya fatura edilecektir.