MATEMATİK, FİZİK, TIP VE FELSEFE BAŞTA
OLMAK ÜZERE MÜSPET İLİMLERDE İSLAM
Gustav Lebon bunu şöyle anlatır: Bağdat ve Kunduba, -Endülüs İspanyası- sanat ve ilim ışıklarını bütün dünyaya yayan iki medeniyet merkezidir.
Müsbet ilmin anası sayılan matematik, aritmetik, geometridir. Temeli bilinen şekliyle Abbasi halifesi Memun zamanında (7.asır) Bağdat’ta kurulan Beytül Hikmede geliştirilmiştir.
Musab, Harezm bu okulun genel direktörü ve cebirle ilgili ilk kitabı yazan İslam alimidir. Logaritmanın babası sayılır.
Elbettani; Tanjant, kotanjant. Tangertin, trigonometri. Sıfırı bulan Muhammed B. Ahmet ki sıfırın bulunuşu bir ihtilaldir. 13. asrın başında batı sıfırı öğrendi. Sıfırı olmayan matematik yok hükmündedir.
Üklid geometrisinin mucidi Nasuriddin Tusidir. Bu sözler batı bilginlerinin sözüdür.
Batı bilgini A. Humbold’un ikrarına göre, fizik ilminin hakiki mucidi Araplardır. Hasan B. Heysem (965-1039) optik ilmi ile yazdığı eser, ışık ilmi gözle ilgili bilgileri ihtiva etmektedir. (M.Charles)
Rocer, Bacon, Kepler’in teleskop, astronomi ile ilgili bilgilerde ilham kaynakları Hasan B. Heysem’in yazdığı eserdir diyorlar.
Pusula Çinlilerin icadı, inkişafı Türklerin ve Arapların gayreti ile olmuştur. Neden sonra Avrupa’ya geçmiştir. İslami ilimler ve dünya ilimleri Emevi-Abbasi, Selçuklu-Osmanlı bu arada Orta Asya Türk devletleri, İran medeniyeti İslam müsbet ilminin getirdiği medeniyetin kurucularıdırlar.
Kimya ilmi: 8. asrın ikinci yarısı Ebu Musa Cabir El Küfi’nin İstidmam adlı eseri Latinceye 1672’de Fransızca’ya tercüme edilmiştir.
Ebu Bekir Errazi, Havi adlı eseri, Fermantosyana uğramış sakkaritlerin ve nişastaların damıtımı, sülfirik asidin elde edilişi vs. ile ilgilidir. Boya sanatı, eczacılık, ilaç sanayi vs. Tabiat ilimleri; Ecza, baharat, bitki ilaçları ve tedavi yollarını anlatan yüzlerce eser yazılmıştır.
Tıp: Müslümanların en çok ilgilendikleri ilim dalıdır. Tıp ilminin kurucusu da Müslüman alimlerdir. Avrupa üniversitelerinde 500 sene okutulan tıp kitabı İbni Sina’nındır ki, Türktür. Ebul Kays, İbni Züher, Razinin Havi adlı kitabı Paris’te tıp heyet mektebinin ana 9 kitabından biridir. Tıbbın az çok bütün dalları hastalıkların sebepleri, tedavi yolları ve sonuçları ile ilgili tıbbi bilgiler bulunmaktadır. Cerrahi tıp; 1107’de vefat eden Ebul Kasım Halef B. Abbas El Kurtubidir. 1492’de Latince’ye çevrilmiştir. Kanla ilgili bilgileri inceleyen Suriyeli İbni Nefis, göz hastalıkları ile ilgili Ali B. İsa ve kurulan hastanelerde yıllar boyu doktorluk yapmışlardır.
Felsefe; İslam’da Hz. Ali ile Muaviye arasında cereyan eden Sıfın harbinden sonra ortaya çıkan itikadi mezhep grupları İslam felsefesinin inkişafında etkili oldular.
Hariciler, mürcie, kaderiye, mutezile, şia ve kolları ekolleştiler. Genel felsefe ile birleşerek felsefe ki, hür düşünce, aklın önemi, olayları akıl ve mantıkla anlama ve çözme ilminin adıdır.
Hicri 3. asırda Elkindi, Farabi, İbni Sina, İbni Rüşt, İbni Tefeyl, büyük Türk islam filozoflarıdır. İbni Sina, Aristo felsefesini tenkid edecek güçte idi. Eşşifa, Elhidaye, Filhikme (El İşarat, heyb yekzanın) bu kişiler ve eserler Avrupa’yı fikir ve ilim alanında uyaran ana bilgi kaynaklarıdır.
Edebiyat; İslam kültürünün temeli edebiyattır. Kur’an edebi yönden ulaşılamayan bir hedeftir. Edebiyatçıların secde ettiği, boyun eğdiği ilahi edebiyattır Kur’an. Edebiyatın bütün dallarının en şöhretli zamanları İslam edebiyatçılarıyla olmuştur. Roman, hikaye vs. gibi olanlar Avrupa edebiyatında en yüksek seviyededir.
Coğrafya, Tarih ve diğer sosyal ilim dallarında mesela sosyoloji ilminin babası İbni Haldun’dur. Mukaddime adlı eseri ileri bir sosyolog ilmi ile yazılmış çok değerli bir eserdir. Avrupalı sosyologların ilham kaynağıdır. (1332-1406)
SÜRECEK