Cömertlik Yüce Allah’ın en kapsamlı ve en büyük sıfatıdır. İnanan inanmayan ayırımsız her canlıya rızkını veren anlamındaki rahman sıfatının bir tecellisidir. Buna iyiliği sonsuz anlamında ‘kerem sahibi’ denmektedir. İnsanların cömertliği ise Ulu Allah’ın bu eşsiz sıfatının bizlere bir vergisidir. Cimrilik ise cömertliğin tam zıddıdır. Yaratanın bize verdiği bunca nimetlerin emanetçisi olduğumuzu unutup, onu insanlardan esirgeyip, Allah’ın kullarını mahrum etmektir ki, büyük günahtır.
Bölüşüm ve paylaşımın doruğu, sosyal demokrasinin temeli olan sosyal ve ekonomik adaletin tabana yayılması demek olan cömertlik Yüce Allah tarafından övülmüş ve insanlar sevilmiş iken, pintilik ve cimrilik ise yerilmiştir. Bu bakımdan bir Müslüman asla cimri olamaz. Daima cömert olmak zorundadır. Çünkü cennetin kapısını cömertler açacaktır. Unutmayınız ki, dünyadaki huzursuzlukların temelinde ekonomik eşitsizliğin getirdiği sorunlar vardır. Yani; “biri yer, biri bakar, kıyamet ondan kopar” atasözü bunu anlatmaktadır.
Cömertliğin üstünlüğü güneş kadar aydınlık bir gerçektir. Ancak cömert olabilmek için imkân ve merhametli yürek şarttır. Elbette ki hayattaki en zor işlerden birisi ve en önemlisi çalışıp çabalayıp helalinden kazanıp zengin olmak, varlığının devamını sağlamaktır. Yani, varlığın elde tutulması, devamlı yatırım yapılarak istihdam imkânı sağlanması; işsize iş, aşsıza aş, eşsize eş temin edilmesi şarttır. Bundan daha ağır olanı ise, zar-zor kazandığını garip gureba, fakir, ihtiyaç sahipleri ile bölüşüp paylaşabilmektir. Çünkü bu yürek işidir. Allah’ın sıfatı olan cömertliktir. Asil bir duygudur. Cömert olabilmek kazanmaktan daha güçtür. Zor bir iştir. Herkes kazanabilir, ama herkes paylaşamaz.
Elbette herkesin bir iş sahibi olması, çalışması esastır. Ama buna imkân olmayabilir. O zaman bu insanları korumak, onlara iş, aş vermek gerekir. Bu da bir erdemdir. Bunun adı da cömertliktir. Sonsuz kudret sahibi olan Allah cc. Hazretleri cömertleri nasıl övüyor. Kur’an ayetlerine bir göz atalım. Yüce Allah; “Sizin en üstününüz kendisini nefsinin tamahkârlığından, pinti ve cimriliğinden kurtaran, cömert olanlarınızdır ve malını insanların yararına kullananlarınızdır.” Tegabün suresi, 64/16. ayet.
Nisa: 37:
“Şeytan sizlere devamlı bencilliği, cimriliği, kıskançlığı emreder. Bölüşüm ve paylaşım olan cömertliğinizi engeller ve sizi devamlı fakirlikle korkutur.”
Yüce Allah’ın şu mübarek kelamına kulak verin: “Allah’ın fazlı kereminden kendilerine verdiği nimetleri Allah’ın kullarından esirgeyenler, yani pintilik ve bencillik edenler var ya, asla bunun kendileri için bir iyilik olduğunu sanmasınlar. Bilakis, bu kendilerine yaptıkları en büyük kötülüktür. Çünkü, Allah’ın kendilerine vermiş olduğu malı, parayı, imkanları, Allah’ın kullarından esirgeyip cimrilik ettiği mallar, yarın mahşerde korkunç bir yılan olup sahibinin boynuna dolanıp çenesini ağzına alıp ‘işte ben senin dünyadaki cimrilik ettiğin zekatını vermediğin Allah’ın nimetini Allah’ın kullarından esirgediğin malınım’ diyerek azap edilecektir.” Ali İmran suresi, Ayet 180
Meali ve izahı, yorumu:
R.SAV. buyuruyor ki, her sabah gökten iki melek iner ve akşama kadar birisi, yarabbi, cömerdin malını çoğalt, kat kat katla, onu koru, kulların ondan yararlanıyor diye dua ederken; diğer melek; yarabbi, kıskıcı cimri, pinti, bahil olanların malını yok et, faydasını görmesin diye beddua eder.” buyurmuştur.
Allah rızık verenlerin en cömerdidir. Hadis-i Şerif
Cömert, iyilik sahibi olanlar, Allah’a, insanlara ve cennete yakın, Bahiller, Allah’ın insanlara ve cennete uzaktırlar, cehenneme yakındırlar. Cennetin kapısını cömertler açar, cehennemin kapısını cimriler açar. Cömertler güneş gibidirler. Herkesi ısıtır ve ışıtırlar.
Cimriler güneş olsalar kimsenin üstüne doğmazlar. Cömerdin yanında kimse aç kalmaz. Devamlı yiyen ve yediren cömert, yemeyen yedirmeyen ömür boyu nafile oruç tutan cimriden hayırlıdır. Cimriden evliya, cömertten eşkıya olmaz.
Herkes cömert olamaz. Bu da bir hak vergisidir. Her zengin cömert olmadığı gibi, her fakir de cimri değildir. Mühim olan insanın gönlü zengin ve cömert olmalıdır. İnsanın balı olmayabilir ama tatlı dili, güzel sözü de bir cömertliktir.
Eğer şükrederseniz malınızı artırırım, eğer nankörlük ederseniz elinizden alırım. Muhakkak azabım çetindir. Her türlü imkânın şükrü cömertlik, aksi ise cimriliktir. Biri rahmet, diğeri ise zahmet, azaptır.
Birlik ve beraberliğimizin temeli huzur ve güvendir. Bunun temeli de bölüşüm ve paylaşımdır. Gönül rızası ile yapılan paylaşımın adı da cömertliktir.
Dinleyene, anlayana, anladığını yapana, yani cömertlere müjdeler olsun.
Allahın selamı üzerinize olsun, haneleriniz bol kazançla, bereketle dolsun.
Ortalık huzur bulsun, cumanız mübarek olsun.
