Yeni Türk Ticaret Kanunu (TTK) uyarınca bağımsız denetime tabi
olacak şirketlerin belirlenmesine ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı 23 Ocak 2013
tarihli Resmi Gazetede yayımlandı.
AB müktesebatında öngörülen kriterlere paralel olarak
hazırlanan Bakanlar Kurulu Kararına göre, 2013 yılından itibaren denetime
tabi olacak şirketler için genel kriterler aşağıdaki gibi belirlenmiştir:
Bilanço aktif toplamı 150 milyon TL
Net satış hasılatı 200 milyon TL
Çalışan sayısı 500 çalışan
Bir şirketin bağımsız denetime tabi olup olmadığının
belirlenmesinde varsa şirketin bağlı ortaklıkları ve iştirakleri birlikte
dikkate alınacaktır. Bağımsız denetime tabi olmak için yukarıda belirtilen 3
kriterden ikisinin sınırlarının iki yıl üst üste aşılması gerekmektedir.
Yukarıda belirtilen genel kriterlere bakılmaksızın,
Karara ekli listelerde belirtilen özel alanlarda faaliyet gösteren
şirketler de bağımsız denetime tabi tutulmuştur (ör: Sermaye Piyasası Kanunu
uyarınca Sermaye Piyasası Kurulunun düzenleme ve denetimine tabi şirketlerden
portföy yönetim şirketleri, ipotek finansmanı kuruluşları, varlık kiralama
şirketleri, merkezi takas kuruluşları, merkezi saklama kuruluşları, veri
depolama kuruluşları, derecelendirme kuruluşları, değerleme kuruluşları,
sermaye piyasası araçları bir borsada ve / veya teşkilatlanmış diğer
piyasalarda işlem gören anonim şirketler, bankalar, finansal kiralama
şirketleri, faktoring şirketleri, finansman şirketleri, sigorta ve emeklilik
şirketleri, İstanbul Altın Borsasında üye olarak faaliyet göstermesine izin
verilen yetkili müesseseler, kıymetli madenler aracı kurumları, kıymetli maden
üretimi veya ticareti ile iştigal eden anonim şirketler herhangi bir ölçüte bakmaksızın her halükarda
bağımsız denetime tabidir).
Bağımsız denetime tabi olan şirketler münferit ve konsolide
finansal tablolarının hazırlanmasında Türkiye Muhasebe Standartlarını
uygulayacaklardır.
Bakanlar Kurulu Kararında belirlenen kriterlere göre 2500
civarında şirketin bağımsız denetime tabi olacağı, bağlı ortaklılar ve
iştirakler de dikkate alındığında, bu sayının bir miktar daha artabileceği
değerlendirilmektedir.
İlgili AB direktifi KOBİ’den büyük işletmelerin denetimini
öngörmektedir. 2012 yılı verilerine göre, KOBİ Yönetmeliğinde belirtilen
kriterlerden büyük şirket sayısı 7300 civarında olup, bunların yaklaşık 2500’ü
bağımsız denetim kapsamına alınmış olmaktadır. Denetime tabi olacak şirketlerin
aktif toplamı, KOBİ’den büyük şirketlerin aktif toplamlarının %88 ini, Kurumlar
Vergisi mükelleflerinin aktif toplamının ise % 68 sini oluşturmaktadır.
Şirketler yukarıda belirtilen üç ölçütten en az ikisinin sınırlarını art
arda iki hesap döneminde aşması durumunda müteakip hesap döneminden itibaren
bağımsız denetime tabi olacaklardır. Bağımsız denetime tabi
şirketler söz konusu ölçütlerden en az ikisine ait sınırların art arda iki
hesap döneminde altında kalması ya da bir hesap döneminde söz
konusu ölçütlerden en az ikisinin sınırlarının yüzde yirmi veya daha fazlası
altında kalması durumunda, müteakip hesap döneminden itibaren bağımsız denetim
kapsamından çıkacaktır.
Üç ölçütten ikisinin sınırlarının aşılıp aşılmadığının belirlenmesinde;
şirketin aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatı bakımından yürürlükteki
mevzuat uyarınca hazırladıkları önceki yıllara ait (son iki yıldaki) finansal
tablolar, çalışan sayısı bakımından ise şirkette önceki yıllardaki (son iki
yıldaki) ortalama çalışan sayısı esas alınacaktır.
Bağlı ortaklıkları ve
iştirakleri bulunan şirketler açısından bu kararda belirtilen üç ölçütten
ikisinin sınırlarının aşılıp aşılmadığının belirlenmesinde; aktif toplamı ve
yıllık net satış hasılatı bakımından ana ortaklık ve bağlı ortaklığa ait
finansal tablolarda yer alan kalemlerin toplamı (varsa grup içi işlemler yok
edilecektir), çalışan sayısı bakımından ise ana
ortaklıkta ve bağlı ortaklıkta önceki yıllardaki (son iki yıldaki) ortalama
çalışan sayılarının toplamı dikkate alınacaktır.
İştirakler
açısından, söz konusu ölçütler, iştirakteki hisseleri
oranında göz önünde bulundurulacaktır.